Zeeuwse zorgen om gebruiksnorm fosfaat

De nieuwe wetgeving voor de bepaling van de gebruiksruimte voor fosfaat geldt vanaf 1 januari 2021. Gemiddeld genomen zou het volgens de overheid een zogenoemde 'neutrale overgang' moeten zijn, maar in de praktijk blijkt dat vooral het Zuidwesten er bekaaid vanaf komt. De gemiddelde daling van de fosfaataanvoer op de kleigronden in deze regio bedraagt ruim 15 procent en kent uitschieters tot 30 kilo fosfaat per hectare.

Ten Cate kan er met zijn hoofd niet bij. 'Dit is in onze ogen absoluut geen neutrale overgang zoals de sector is beloofd. Heel erg vreemd. We zijn op zijn zachtst gezegd not amused.'

Eerste signalen

LTO-vakgroep Akkerbouw ontving bijna een jaar geleden al eerste signalen van ongeruste leden. Ten Cate: 'Maar de beleidsmakers beloofden een neutrale overgang, dus we dachten echt dat het gemiddeld wel mee zou vallen allemaal.'

Maar toen gaandeweg steeds duidelijker werd dat bedrijven op klei er allemaal op achteruitgingen, gingen alle alarmbellen rinkelen binnen de vakgroep. 'In september hebben we onze zorgen geagendeerd bij het ministerie van LNV. In eerste instantie toonden ze veel begrip, maar tot op heden zit er geen beweging in dit dossier.'

Schokkend

ZLTO vond via de Zeeuwse afdelingen dertig ondernemers bereid om uit te rekenen wat de nieuwe systematiek betekent voor de gebruiksnorm fosfaat op hun bedrijf.

'Dat geeft een schokkend resultaat', zegt Ten Cate. 'Gemiddeld gaan de telers er bijna 15 procent op achteruit. Sommigen zelfs 40 procent.'

Ten koste van opbrengend vermogen

De vakgroepbestuurder is zich maar al te bewust van de onrust die dit veroorzaakt. 'Heel veel leden hebben enorm veel zorgen over dit beleid en de gevolgen voor hun bedrijfsvoering. Ze krijgen er ook echt last van omdat je nou eenmaal fosfaat nodig hebt om gewassen goed te laten groeien. Klei bevat van nature een voorraad fosfaat, maar die is niet beschikbaar voor de plant. Dus moet je extra fosfaat toedienen.'

'Dat gebeurt in de regel via organische meststoffen zoals champost, compost of drijfmest. Maar met minder fosfaatruimte kun je dus ook minder organische stof aanvoeren en dat heeft veel gevolgen voor de bodemgesteldheid. Uiteindelijk gaat dat ten koste van het opbrengend vermogen van de grond. En dan heb ik er nog niet eens over dat de nieuwe gebruiksnorm op kleigrond uitspoeling van mineralen bevordert in plaatst van vermindert. Ik begrijp niet meer welke kant ze in Den Haag op willen.'

Onbegrijpelijk

Ten Cate verbaast zich er dan ook over dat de overheid tot nu toe niet lijkt te luisteren naar de kritiek. 'Mensen die hebben gerekend aan deze overgang zullen dit ook gezien moeten hebben. Maar zelfs de Commissie deskundigen meststoffenwet geeft een negatief advies voor een herberekening.'

'Dat is onbegrijpelijk voor ons. Ook gevoelsmatig klopt dit niet. De minister heeft altijd haar mond vol over kringlooplandbouw, maar met deze wetswijziging bereikt ze het tegenovergestelde, want boeren zullen meer kunstmest moeten strooien.'

Keiharde eis

De vakgroep blijft er op hameren dat de gebruiksnormen voor kleigronden omhoog moeten. 'Dit blijft ook na 1 januari een keiharde eis', stelt Ten Cate.

'We willen niet een of andere overgangsregeling of compensatie voor individuele ondernemers, maar een volledige herziening. Boeren worden nu gedwongen om minder duurzame meststoffen te gebruiken. Dat is onacceptabel en dient geen enkel doel.'