Covid-19 en AVP trekken wissel op inkomsten varkenshouder

Voor de wereldwijde varkensmarkt is 2020 door covid-19 en Afrikaanse varkenspest een turbulent jaar met uitersten geworden. Econoom varkensproductie Robert Hoste sprak tijdens de presentatie van de inkomstenraming 2020 van Wageningen Universiteit en het CBS over 'een verloren jaar'.

Begin 2020 waren de prijzen van vleesvarkens en biggen erg hoog, maar dat veranderde snel door de uitbraken van corona in het voorjaar. De opbrengstprijzen van vleesvarkens daalden in 2020 (-8 procent), wat begon met een prijsdaling in april. Daarna brokkelden de prijzen verder af naar een laag niveau. De prijsdaling van de aangekochte biggen (-12 procent) was nog sterker.

Vraaguitval wereldwijd

De wereldwijde uitbraak en snelle verspreiding van het coronavirus leidde tot forse prijsdalingen door vraaguitval bij vooral de horeca en foodservice. Ook heeft China de grenzen in de zomer enige tijd gesloten voor diverse West-Europese en Zuid-Amerikaanse vleesbedrijven met besmettingen onder medewerkers uit angst voor herbesmetting met het coronavirus.

Producten die eerder naar China gingen, werden tijdelijk als petfood tegen lagere prijzen verkocht op andere markten. De koppen en staarten bijvoorbeeld zijn in West-Europa bijproducten, maar in China premiumproducten. Aanvankelijk werden de opbrengstprijzen nog wel ondersteund door de grote vraag uit China.

Dat was het gevolg van de ingestorte varkensstapel door Afrikaanse varkenspest sinds 2018. In juli heeft China een recordhoeveelheid varkensvlees ingevoerd van 550 kiloton. De export van de EU naar China heeft wel veel last van concurrentie. Vooral het goedkopere varkensvlees uit de VS heeft China als bestemming gevonden, mede dankzij de lagere dollarkoers.

Export stilgelegd

In september kreeg Duitsland te maken met Afrikaanse varkenspest (AVP) bij wilde zwijnen in de oostelijke gebieden. Dit is in de regio die grenst aan Polen, waar die ziekte al langere tijd heerst. Export van Duits varkensvlees naar derde landen, waaronder China, werd daardoor stilgelegd en moest een andere bestemming op de EU-markt vinden. De varkensprijzen zijn daardoor nog verder gedaald.

Met regionalisering wil Duitsland bereiken dat China en andere Aziatische landen hun grenzen alleen sluiten voor vlees afkomstig uit een vastgesteld risicogebied. Onderhandelingen daarover verlopen moeizaam en de uitkomst is onzeker, want tot dusver heeft geen enkel land die regionalisering bereikt. AVP onder gehouden varkens verkleint de kans op een relatief snelle oplossing aanzienlijk.

Afzetproblemen

De biggenprijzen daalden in het lopende jaar fors van 89 euro in maart tot 24 euro per big, inclusief toeslagen, in november door grote afzetproblemen op de exportmarkten. Dat komt deels ook omdat de slachtingen in Duitsland achterlopen op het aanbod aan slachtvarkens als gevolg van coronabesmettingen onder medewerkers van slachterijen.

Er komen daardoor minder vleesvarkensplaatsen vrij voor (Nederlandse) biggen. Duitse varkenshouders zijn erg terughoudend met het opleggen van biggen of alleen tegen zeer lage prijzen. Structureel is de mondiale marktsituatie nog wel positief. Hoewel de coronacrisis heeft geleid tot vraaguitval, kan die vraag zich ook op vrij korte termijn weer herstellen.

AVP daarentegen leidde tot verlies van minstens een kwart van de varkensstapel wereldwijd en deze productiecapaciteit kan niet snel worden hersteld. China meldt wel een verrassend snel herstel van de varkensstapel, wat in combinatie met scherpe hygiëne-eisen en industriële productie het herstel van de wereldwijde balans in vraag en aanbod versnelt.

Tekort houdt aan

Toch verwacht Wageningen Economic Research dat er komend jaar nog sprake zal zijn van een wereldwijd tekort aan varkensvlees, met daardoor in potentie gunstige prijzen voor varkens en biggen.