Farmer Friendly is pleister op zieke prijsketen

Het medicijn voor in dat infuus moet komen uit een breedgedragen landbouwakkoord dat deze week tijdens het stikstofdebat werd aangekondigd. VVD en CDA zijn voorstander, dankzij de steun van de SGP is het over de streep getrokken, maar de PvdA kwam hier al twee jaar geleden mee. Politiek gezien zit het in Nederland dus wel goed met de steun voor meer verdienvermogen van boer en tuinder.

Deze wind waait niet alleen in ons land. Ook in Duitsland wordt met nieuw realisme gekeken naar de verdeling van de kosten en opbrengsten in de voedselketen. Daar is een jaar uitgetrokken om tot een nationale visie te komen op de toekomst van de landbouw. En dat gaat niet zonder slag of stoot gezien de blokkades deze week van distributiecentra. De Duitse boerenbond DBV pleit voor een 'Duitslandbonus' op producten die met hogere standaarden worden geproduceerd. Een soortgelijke bonus koppelt Farmers Defence Force hier aan het Farmers Friendly-keurmerk. Daarvoor moeten de supermarkten 3 procent van hun omzet in een fonds storten.

De FDF-bonus is slechts een kleine pleister voor een veel ziekere prijsketen. Ahold Delhaize haalde in 2019 met wereldwijd bijna 7.000 winkels en 380.000 medewerkers een omzet van 66,3 miljard euro. De operationele marge daarop bedroeg slechts 3,8 procent. Ter vergelijking: John Deere haalde dit jaar 7,74 procent op 29,2 miljard euro. Dit geeft aan hoe kostenintensief foodretail is. Het is dan ook niet realistisch om van deze organisaties een bijdrage van 3 procent van de omzet te vragen.

Tot welke excessen de prijsdruk in de keten leidt, kwam tijdens de coronacrisis aan het licht. Na een reeks coronauitbraken was er opeens aandacht voor de arbeids- en leefomstandigheden van duizenden arbeidsmigranten werkzaam in de voedselproductie, -verwerking en -distributie. In Duitsland stemt het parlement komende week zeer waarschijnlijk voor een voorstel dat een einde maakt aan flexwerk te gunste van vaste contracten in slachterijen. In de Tweede Kamer kwam dat deze week ook ter sprake, maar hier ligt de focus voorlopig nog op het verbeteren van de woonomstandigheden van die werknemers.

Boeren verwijten supermarkten dat ze scoren met lage prijzen, maar tuinders en verwerkers kiezen op hun beurt voor goedkope arbeid. Supermarkten schaffen de toeslag voor werken op zondag af. Het doorbreken van deze negatieve prijsspiraal ligt nu op het bordje van de politiek dat er er met het landbouwakkoord een einde aan kan maken. Maar dan moet ook de consument op zijn verantwoording worden gewezen, iets dat richting de verkiezingen gevoelig ligt.