Schouten legt in Rede van Friesland de bal bij regio

Volgens Schouten roept de verdeling van de toenemende schaarse ruimte en dat zeker niet alleen in Friesland, steeds meer spanningen op. Stikstofrechten, behoud van de veenweiden en natuur versus landbouw zijn enkele voorbeelden. Het leidt tot polarisatie.

Het gemoedelijke van het platteland verdwijnt meer en meer op de achtergrond en verschillende belangen komen steeds scherper tegenover elkaar te staan, stelt de minister vast. 'Het werkt verbittering in de hand. Nederland lijkt het polderen een beetje verleerd.'

Den Haag kan daar weinig aan doen, klonk het door in haar woorden. De omstandigheden verschillen van streek tot streek en de oplossingen moeten daarom worden gevonden door mensen in die regio zelf. Het liefst via overleg aan de keukentafel, vindt zij. 'Je moet mensen zelf iets te zeggen geven over hun ruimte. Het moet geen handjeklap worden voor de mensen met de diepste zakken.'

Kritiek

Die laatste opmerking kwam haar op kritiek te staan van voorzitter Hendrik Galema van de Friese Agrarische Jongeren. Juist in het stikstofbeleid dreigt dat wel te gebeuren, via het systeem van externe saldering, wierp hij na afloop tegen.

Volgens Schouten zijn er echter voldoende waarborgen. 'Zodat goede grond voor de landbouw beschikbaar blijft. Niet alles kan zomaar worden opgekocht. Ook de provincies moeten daar op letten.' Tegelijk erkende de minister zelf ook te worstelen met het stikstofbeleid. 'Er zijn zo veel belangen. Wat is dan het juiste om te doen en hoe kan iedereen een inbreng houden?'

Regiodeals

Als mogelijke oplossing ziet Schouten de regiodeals die op aandringen van Den Haag worden gesloten over onder andere natuurinclusief boeren, scholing, toerisme en werkgelegenheid.

Ook verwees ze naar verschillende initiatieven van onderop in Friesland, zoals het boereninitiatief op Schiermonnikoog. Daar leverden zeven boeren een deel van hun stikstofrechten in en begonnen een nieuwe coöperatie voor een betere prijs van hun producten.

Dorpsgemeenschap wil nieuwe dynamiek

Of project Holwerd aan Zee waar een dorpsgemeenschap via een getijdengeul nieuwe dynamiek wil creëren. En project Valuta voor Veen, waarbij boeren een hogere waterstand accepteren in ruil voor extra vergoedingen. Tegelijk stelt Schouten dat de verwachtingen van een gebiedsproces niet te hoog moeten zijn. 'De Friese Mienskip is geen duizend dingen doekje.'