Gevoeligheid voor harde brexit verschilt per product

Dat concluderen analisten van ABN Amro op basis van diverse rapporten. Het verschil tussen de producten wordt vooral bepaald door importtarieven die gaan gelden bij een no-dealbrexit en de mate waarin het Verenigd Koninkrijk in staat is om deze voedingsmiddelen zelf te produceren.

Het Verenigd Koninkrijk importeert jaarlijks voor circa 12 miljard pond aan voedsel dat is geteeld of geproduceerd in de Europese Unie (EU). Nederlandse bedrijven exporteren jaarlijks voor circa 6 miljard euro aan voeding naar het Verenigd Koninkrijk. Daarmee is dit het op twee na belangrijkste afzetland voor bedrijven in de Nederlandse voedselsector, zo schrijft ABN Amro.

Als de EU en het Verenigd Koninkrijk er niet in slagen een handelsovereenkomst te sluiten, wordt de Nederlandse voedingssector hard geraakt. Bij een brexit zonder handelsovereenkomst (no-deal) gaan voor een aantal producten importtarieven gelden die kunnen oplopen tot enkele tientallen procenten. ABN Amro verwijst naar Brits onderzoek waaruit blijkt dat de EU voor voedsel uit derde landen een gemiddeld importtarief van 22 procent hanteert, het Most Favoured Nation (MFN)-tarief.

Bij een no-deal zal het Verenigd Koninkrijk een versimpelde vorm van het MFN-tarief hanteren voor importproducten. De tarieven variëren sterk per product. Zo bedraagt het importtarief op vlees gemiddeld 37 procent en op fruit gemiddeld 11 procent.

Vraaguitval

Door die hogere tarieven kunnen Nederlandse voedingsexporteurs te maken krijgen met vraaguitval. Een importtarief betekent immers dat Nederlands voedsel dat naar het Verenigd Koninkrijk wordt geëxporteerd duurder wordt voor Britse consumenten. Dit kan tot gevolg hebben dat ze naar alternatieven gaan zoeken of eenvoudig minder consumeren.

Zo is het denkbaar dat Britse groothandels, supermarkten en horeca kiezen voor producten uit eigen land, wanneer deze tenminste voorhanden zijn. Dat risico ligt op de loer voor onder meer eieren, pluimveevlees, broccoli of bloemkool. Zo is de omvang van de Britse eierproductie goed voor bijna 90 procent van de totale Britse consumptie.

Pluimveevlees

Voor pluimveevlees ligt dit op circa 70 procent. Aangezien het Verenigd Koninkrijk het tweede exportland voor pluimveevlees is, kan dit Nederlandse exporteurs pijn gaan doen. De schade voor eierproducenten is veel kleiner. Slechts 6 procent van de Nederlandse export gaat naar de andere kant van het Kanaal.

Eenzelfde risico bestaat bij producten die na een harde brexit goedkoper uit landen buiten de EU kunnen worden ingevoerd, zeker wanneer het Verenigd Koninkrijk nieuwe handelsverdragen met derdelanden weet af te sluiten. Zo zou de Nederlandse kers, waarvoor een tarief van 12 procent kan gaan gelden, het kunnen verliezen van de variant uit Turkije of de Verenigde Staten. Nederland exporteerde in 2019 voor 1,2 miljoen euro aan kersen naar het Britse eiland.

Weinig concurrentie

Positief is dat veel voedingsmiddelen die Nederland naar het Verenigd Koninkrijk exporteert weinig of geen concurrentie ondervinden van de Britten zelf of van landen buiten de EU. Voorbeelden zijn tomaten, spinazie, aubergines, paprika's, komkommers en peren. Het MFN-importtarief voor deze producten varieert tussen de 8 en 12 procent.

Hoewel de kans dus groot is dat deze producten duurder zullen worden voor de Britse consument wanneer een handelsovereenkomst uitblijft, is er voor de consument niet onmiddellijk een goedkoper alternatief beschikbaar. De concurrentiepositie van deze producten is daarom steviger. Ze zijn minder gevoelig voor vraaguitval door de brexit.

Niet immuun

Maar helemaal immuun voor de brexit zijn deze producenten niet, waarschuwt ABN Amro. Naast de hogere importtarieven lopen de prijzen wellicht ook op door toegenomen logistieke of administratieve lasten. En door een eventuele daling van het pond, door de ongekende terugval van de Britse economie.

Wanneer de Nederlandse exportproducten echt te duur worden, zullen Britse consumenten hiervan minder kopen of naar goedkopere substituten zoeken. De Nederlandse exportpositie van voedsel mag dan in veel gevallen sterk zijn, onaantastbaar is ze niet.