Boeren en tuinders kunnen niet zonder internationale handel

Europees Commissaris voor handel Phil Hogan gaf afgelopen dinsdag het startsein voor een openbare EU-raadpleging over handelsverdragen. Dat komt niks te vroeg, want internationale handel is schietschijf geworden.

Er is kritiek op het handelsverdrag van de Europese Unie met Canada (Ceta), dat al bijna drie jaar van kracht is. Het omstreden voorstel voor een verdrag met vier Zuid-Amerikaanse landen (Mercosur) komt in 2021 nog op de agenda.

Onbekend en kennelijk oké is het EU-verdrag met Vietnam, dat in juli van kracht wordt. Positief voor de Nederlandse land- en tuinbouw: onze export van zuivel, appels, uien en varkensvlees naar Vietnam groeit. In internationaal zakendoen geldt dus: geven en nemen.

En netto wint de Nederlandse land- en tuinbouw bij een internationale handelsagenda. Driekwart van het inkomen van boeren en tuinders wordt in het buitenland verdiend, bijna een kwart in landen buiten de EU. Toch zie ik te veel negatief commentaar voorbij komen. Vaak over import die niet voldoet aan EU-standaarden, zoals voor plant- en diergezondheid. Je kunt daarbij onderscheid maken tussen twee belangengroepen.

De eerste vindt globalisering slecht voor werknemers, klimaat en milieu. Dus we moeten naar 'local for local' en gesloten kringlopen. Minder 'food miles'. Maar deze groep is op zich niet tegen internationale samenwerking. Dat geldt wel voor populisten die vragen om nexit: grenzen sluiten. Twee groepen die om heel verschillende redenen elkaar vinden en dan handelsverdragen wegstemmen.

Ondertussen staat het model van multilateralisme zwaar onder druk. De Wereldhandelsorganisatie is verlamd. Zolang de VS en China met elkaar strijden, gaat dat niet veranderen. Tot dan moet Europa het hebben van bilaterale en regionale handelsverdragen. Heel hard nodig, gezien corona. Voorspeld wordt dat de Europese economie in 2020 7-10 procent krimpt.

Recent trok een Frans-Nederlandse paper over handel en duurzaamheid internationaal aandacht. Dit is een poging om de twee genoemde belangengroepen van elkaar te scheiden. Ik merk daarbij op: als je zoekt naar verschillen in productiestandaarden tussen landen, vind je altijd een stok om mee te slaan. Dat geldt straks ook na de brexit.

Maar uiteindelijk gaat het om het sluiten van compromissen. Dat is iets anders dan roepen dat je een handelsakkoord afwijst. Als je Ceta afwijst, moet je Vietnam ook afwijzen. Niet in ons belang.