Enige verlichting, maar droogte nog niet voorbij

De Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) schrijft in de nieuwste droogtemonitor dat door de neerslag de droogtesituatie wel is gestabiliseerd. Het neerslagtekort is iets gedaald, maar het ligt nog steeds ver boven het gemiddelde voor de tijd van het jaar. De LCW blijft daarom opgeschaald in Niveau 1 'dreigend watertekort'.

Ondanks de verwachte neerslag voor de komende week, zal het neerslagtekort waarschijnlijk verder oplopen. De Rijnaanvoer zal de komende tijd naar verwachting stijgen tot waarden boven het LCW-criterium van de maand juni (1.300 kubieke meter per seconde). Er is daarmee voldoende afvoer om aan de watervraag te voldoen in de gebieden waar aanvoer van rivierwater mogelijk is.

Met name in Oost- en Zuid-Nederland zijn de effecten van de droogte merkbaar. In deze gebieden kan geen water worden aangevoerd en zijn verminderde gewasopbrengsten in de landbouw en schade aan natuur mogelijk.

Groeiende gewassen

De groeiende gewassen hebben steeds meer water nodig. De regen van de afgelopen dagen en de lagere temperaturen brengen enige verlichting, maar voor de landbouw blijft de situatie zorgelijk. Zeker in gebieden waar geen wateraanvoer mogelijk is, lijken gewasschade en verminderde opbrengsten onvermijdelijk. Ook de grasgroei voor de rundveehouderij is sterk geremd. De regenwaterbassins in de glastuinbouw zijn nagenoeg leeg, waardoor deze sector andere waterbronnen moet gaan gebruiken.

In de natuur veroorzaken de ongewone droogte en de lage grondwaterstanden op de hoge zandgronden schade aan watergebonden ecosystemen. Dit speelt vooral in de bovenlopen van beken, natte biotopen aan de benedenlopen van beken en in de hoogveengebieden. Er zijn ook eerste signalen van schade in laagveengebieden. Het broedresultaat van de weidevogels is slecht door de harde grond vanwege de droogte.

Grondwaterstanden

Na een stevig herstel in de afgelopen winter zijn de grondwaterstanden sinds maart weer flink gedaald. De afgelopen week is er sinds lange tijd weer een behoorlijke hoeveelheid neerslag gevallen, waardoor de daling momenteel stagneert en de grondwaterstanden lokaal zelfs iets zijn gestegen.

De ruimtelijke variatie in de grondwaterstanden is op dit moment groot, variërend van normaal tot zeer laag voor de tijd van het jaar. Zeer lage grondwaterstanden komen met name voor op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden van het land.

De chlorideconcentraties (zout) zijn normaal voor van de tijd van het jaar, gezien de huidige aanvoer en achtergrondconcentraties in de Rijn en de Maas. In de Rijn-Maasmonding en op het Amsterdam-Rijnkanaal waren de concentraties tijdelijk verhoogd.

Grote watervraag

In de drinkwatervoorziening zijn nog geen tekorten. Wel roepen de waterleidingbedrijven gebruikers op om bewust om te gaan met drinkwater en treffen ze voorbereidingen voor een grote watervraag later deze zomer.

Het waterbeheer is op dit moment op orde. De waterschappen en Rijkswaterstaat monitoren de situatie nauwlettend en nemen waar nodig maatregelen, zoals het opzetten van waterpeilen, het vasthouden van water, het afkondigen van regionale onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater en het inspecteren van droogtegevoelige kaden.

Plaatselijk wateroverlast

Tot en met zondag 14 juni hebben we te maken met een licht wisselvallig weertype in de stroomgebieden van de Rijn en Maas, waarbij van tijd tot tijd enkele regen- en onweersbuien vallen. Hoe meer richting Zuid-Duitsland en Zwitserland, hoe zwaarder en talrijker de regen- en onweersbuien zullen zijn. Omdat de buien zich langzaam verplaatsen, kan plaatselijk wateroverlast optreden, voorspelt de LCW.

Na donderdag 11 juni nemen de maximumtemperaturen toe tot 20-25 graden, waarna ze een week later naar verwachting weer rond het langjarig gemiddelde komen te liggen. Vanaf maandag 15 juni verplaatst het zwaartepunt van de buien zich geleidelijk van Duitsland naar het Alpengebied en het midden en zuiden van Frankrijk. Dit betekent dat vooral de hoger gelegen delen van beide stroomgebieden voor deze tijd van het jaar aan de natte kant lijken uit te komen. In Nederland lijken de neerslagsommen in de buurt van normaal uit te komen, zij het met grote regionale verschillen.

Het actuele landelijk gemiddelde neerslagtekort bedraagt circa 164 millimeter. Door de neerslag van de afgelopen dagen is het neerslagtekort iets afgenomen, maar dit zal de komende twee weken weer toenemen.