Provincie Noord-Brabant legt bom onder stikstofoverleg

Maandag werd duidelijk dat provincie Noord-Brabant met zes veehouderijen een overeenkomst heeft gesloten. Daarbij gaat het om de koop van twee boerenbedrijven. Met vier veehouderijen zijn afspraken gemaakt over het intrekken van vergunningen en het beëindigen van activiteiten. Van deze bedrijven liggen er twee in Noord-Brabant en vier in Noord-Holland, Zeeland en Drenthe.

Hermen Vreugdenhil, Statenlid voor de CU/SGP-fractie in Noord-Brabant, spreekt van een 'overvaltactiek' van zijn provinciebestuur. 'We wisten dat er een voorstel zou komen voor de compensatie van de stikstofuitstoot van het te bouwen Logistiek Park Moerdijk, maar de opkoop van boerenbedrijven in andere provincies heeft ons compleet verrast.'

De actie van provincie Noord-Brabant komt volgens Vreugdenhil op een ongelukkig moment. 'We zijn nu met de provincies en het rijk in overleg over hoe we het extern salderen goed vormgeven. Juist om te voorkomen dat grote ondernemingen boerenbedrijven gaan opkopen. Noord-Brabant heeft achter de rug van de andere provincies gehandeld. Dat is oncollegiaal.'

Precies wat we niet willen

Bij het vaststellen van de spelregels voor het extern salderen keken de provincies ook naar de herverdeling van de vrijgekomen stikstofruimte, zegt Vreugdenhil. 'Gaat het naar woningbouw of de melders uit de agrarische sector? Terwijl dat overleg plaatsvond, heeft Noord-Brabant zelf gehandeld. En dat is nu precies wat we niet willen. Dit legt een bom onder dat overleg tussen provincies en minster. Het schaadt het vertrouwen bij de agrarische sector. Want dat heeft een flinke knauw gekregen, maak ik op uit de telefoontjes die ik krijg van boeren.'

In de ogen van Vreugdenhil handelt het provinciebestuur van Noord-Brabant met het opkopen van de boerenbedrijven in andere provincies in strijd met de gebiedsgerichte aanpak die landbouwminister Carola Schouten voorstaat. 'Zij heeft het extern salderen nog niet opengezet, omdat ze er eerst goede afspraken over wil maken met de provincies. Noord-Brabant is daar dwars doorheen gefietst. Ik ga het provinciebestuur daar stevig op aanspreken.'

Drenthe

Ook in Drenthe, een van de provincies waarin Noord-Brabant een boerenbedrijf kocht, wordt bezorgd gereageerd. 'Dit is nu precies waarvoor we steeds hebben gewaarschuwd', zegt Johan Moes, VVD-Statenlid en woordvoerder landbouw.

'Minister Schouten gaf in haar brief van 7 februari aan 'extern salderen zal plaats moeten vinden binnen de gebiedsgerichte aanpak, daar hebben alle partijen belang bij'. Maar wettelijk is dat niet geregeld. Dus wat Noord-Brabant nu doet, is niet verboden. Ze zoeken de ruimte op in de regels', aldus Moes.

Snel tegengaan

In Drenthe pleiten verschillende fracties nu voor nadere regelgeving voor landelijke en provinciale randvoorwaarden rond de opkoop van stikstofruimte. Moes: 'Want het kan toch niet zo zijn dat onze agrarische sector wordt opgekocht ten gunste van ontwikkelingen elders? Dit moet snel worden tegengegaan!'

In Noord-Holland heeft Willemien Koning namens de CDA-fractie schriftelijke vragen gesteld over de opkoopactie van Noord-Brabant. 'Het is bizar dat de opkoop nu al in gang is gezet, omdat de gebiedsprocessen in onze provincie nog moeten opstarten en omdat er nog veel onduidelijkheid heerst over de randvoorwaarden en regels rond verkoop en aankoop van stikstofruimte. Daarnaast heeft Noord-Holland die stikstofruimte zelf hard nodig.'

Koning wil duidelijkheid van het eigen provinciebestuur. 'Het is bizar om stikstofruimte te verkopen aan Noord-Brabant. Wij hebben deze stikstofruimte zelf hard nodig voor onze eigen woningbouw en andere projecten. Ook willen we onze agrarische bedrijven toekomstsperspectief blijven bieden. We moeten voorkomen dat de veehouderijsector in Noord-Holland wordt leeggekocht.'

Landelijke consistente regels

De VVD in Noord-Holland noemt de actie van Noord-Brabant 'onbegrijpelijk'. 'Als overheden wil je samen optreden in de aanpak van de stikstofproblemen. Daar hebben we ons juist voor ingezet als het gaat om landelijke consistentie in de beleidsregels Stikstof. Deze actie gaat tegen het principe van samenwerking in. We moeten niet krijgen dat provincies elders bedrijven gaan uitkopen om hun eigen economie te bevorderen', zegt landbouwwoordvoerder Bas de Wit.

Volgens De Wit toont de handelswijze van Noord-Brabant aan dat het stikstofprobleem urgent is en dat stikstofruimte sinds de uitspraak van de Raad van State over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) een bijzondere waarde heeft gekregen. 'Agrarische ondernemers zijn bang dat andere economische sectoren hun stikstofruimte willen opkopen en dat de agrarische sector daardoor steeds meer verdwijnt. Daarmee zou een ongewenste strijd tussen economische sectoren ontstaan. Deze actie van Noord-Brabant gaat voorbij aan de onzekerheid die agrarische ondernemers op dit moment ervaren.'

Hoofd koel houden

De solistische actie van Noord-Brabant draagt volgens De Wit niet bij aan een oplossing. 'Het is aan de overheid om juist in onzekere tijden het hoofd koel te houden. Alle provincies hebben de plicht om samen met een duidelijk beleid te komen. Dat geven wij ons college van Gedeputeerde Staten dan ook mee.'

Niet alleen in Zeeland, Drenthe en Noord-Holland leidt het opkopen van boerenbedrijven door Noord-Brabant tot dringende vragen aan Gedeputeerde Staten. Ook in Friesland zijn er zorgen over deze ontwikkeling.

De handelswijze van Noord-Brabant zijn volgens het CDA in Friesland 'onterecht en niet passend binnen de afspraken die gemaakt zijn over het benutten van stikstofruimte'. 'De wereld op zijn kop!', stelt Anne Schelhaas, CDA-Statenlid in Friesland. 'Wij proberen juist te voorkomen dat grote bedrijven boeren uitkopen om meer stikstofruimte te krijgen voor industrie. Nu gaat provincie Noord-Brabant zelf het slechte voorbeeld geven. Een verkeerd signaal.'