Debat praat stedelingen bij over boerenprotest

Plaats van handeling is Pakhuis De Zwijger. Het cultureel centrum organiseert onder de noemer De Hongerige Stad regelmatig discussieavonden over voeding en landbouwgerelateerde onderwerpen. Donderdag stond 'Waarom de boeren boos zijn' op het programma.

Het was aan politicoloog en medeoprichter van Food Hub Joris Lohman om de aanwezigen bij te spijkeren over een belangrijk stuk landbouwhistorie. Zijn verhaal begint vlak na de Tweede Wereldoorlog. Sicco Mansholt is dan de architect van eerst de Nederlandse en later de Europese landbouwrevolutie. De honger destijds naar voordelig en vooral beschikbaar voedsel illustreert de politicoloog met onderstaande foto.

'De Mansholtrevolutie was een groot succesverhaal. Het heeft ons veel gebracht. Maar als architect van de grootschalige landbouw zag hij ook al snel de nadelen. Boterbergen, melkplassen en de druk op het milieu. Uiteindelijk liep hij over naar het 'groene' kamp', zegt Lohman die opsomt wat er sinds de jaren zeventig aan regelgeving over boeren is uitgestort.

Herinrichting

De politicoloog pleit voor een nieuwe 'Mansholtiaanse' herinrichting van ons land. 'Ons land is vol, we willen te veel. Welk land willen we overhouden? Welke landbouw en hoe moet de natuur eruitzien? Er zijn geen scheepswerven meer, de textielindustrie is weg. Wat als we straks geen boeren meer hebben?'

Lohman zelf vindt het belangrijk dat de boerenstand een 'gezonde beroepsbevolking' blijft. 'Hoe groot die moet zijn, daar moeten we het over hebben.'

Kringlooplandbouw

D66-Kamerlid Tjeerd de Groot was uitgenodigd om mee te discussiëren. Met zijn 'halveer de veehouderij' was hij scherp geweest, erkent hij. 'Ik heb wat uitgelokt.' De Groot vindt dat de transitie naar kringlooplandbouw te langzaam gaat.

Boeren erkennen de voordelen van kringlooplandbouw, maar het voorgespiegelde verdienmodel niet. Melkveehouder Ben Apeldoorn uit Woudenberg uit zijn twijfels. De Groot pleit daarop voor conceptdenken en een andere benadering van de kostprijs en inzet van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

Kunstmest

Na afloop blijkt Apeldoorn niet overtuigd: 'Hoe kan ik meer verdienen met minder dieren? De pacht is mijn hoogste kostenpost, die blijft hetzelfde. De Groot spiegelt kostenvoordelen voor omdat we dan zonder kunstmest kunnen boeren. Kunstmest vormt slechts een fractie van mijn kosten.'

Ekoboer John Arink boert op grond van Natuurmonumenten. Zijn extensieve bedrijf in Lievelde wordt niet geraakt door de stikstofcrisis en voor zijn melk, kaas en vlees vangt hij goede prijzen.

Ongeloof

Vanuit de zaal klinkt ongeloof. Het is een niche. Gewone consumenten zijn nooit bereid dat te betalen. Maar toch, zegt Arink: 'De mindset in een samenleving kan enorm veranderen. Kijk naar roken, Zwarte Piet en het aantal kerkgangers. We moeten niet denken dat er niets kan veranderen.'

Varkenshouder Theo Vernooij uit Nijkerk snijdt de handelsverdragen aan. 'De strenge regelgeving in Nederland zorgt ervoor dat mijn kostprijs 20 cent per kilo hoger ligt. En dan sluit de EU wel handelsverdragen met Zuid-Amerika en Canada waar ze niet dezelfde welzijnseisen hebben als hier.'

Bijval

Vernooij krijgt bijval van Sieta van Keimpema, voorzitter Dutch Dairymen Board (DDB). 'Belangen van boeren en ook burgers worden gebruikt voor de handel in auto's en onderdelen.'
Voor die vier voorheen onwetende Amsterdamse burgers zal boodschappen doen nooit meer hetzelfde zijn.