Markt dicteert duurzaamheid bollenteelt

Het Platform Duurzame Handel stimuleert bollen- en vasteplantenkwekers om duurzaam te certificeren, evenals bloemenveiling FloraHolland dit sinds deze week voor al zijn kwekers binnen twee jaar verplicht stelt. Inmiddels is het Platform Duurzame Handel verbreed naar de productgroepen bol op pot en bolbloemen en loopt het proces voorspoedig.

'De aftrap had heel wat voeten in de aarde in deze van oorsprong conservatieve markt', zegt Henk Westerhof, voorzitter van het Platform Duurzame Handel en tevens voorman van Anthos, koepelorganisatie voor de wereldwijde handel in bloembollen en boomkwekerijproducten.

Bijen- en vlindersterfte

Waarom stellen retailers zulke strenge eisen? 'Onderzoeken van Greenpeace en andere clubs die regelmatig bollen, vaste planten en bloemkwekerijproducten testen op residuen, hebben in de loop van de tijd nogal wat teweeggebracht. Bijvoorbeeld in relatie tot bijensterfte en vlindersterfte', licht Westerhof toe.

Volgens hem hebben deze ngo's de druk op de sector behoorlijk verhoogd. 'Wat wij zagen en van onze leden terughoorden - vooral bij de bedrijven die bollen en vaste planten afzetten naar de retail, zoals supermarkten en tuincentra - is dat die retail erg gevoelig is gebleken voor dit soort geluiden en daarop logischerwijs duurzaamheidseisen is gaan stellen.'

Dit gebeurde niet alleen in Nederland, maar ook in Duitsland, de Verenigde Staten en Canada. Retailers willen van hun leveranciers de zekerheid hebben dat de geleverde bollen en planten niet met allerlei middelen zijn behandeld tijdens de teelt of de bewerking. Dit bleek geen trend of hype, maar een beweging die niet is te stoppen.

Convenant

'De handelsbedrijven liepen vast omdat ze meer en meer informatie moesten geven aan retailers over de kweek en het middelengebruik', zegt Westerhof. 'Wij als Anthos hebben die info niet paraat, dus hebben we een convenant gemaakt waarin we een aantal belangrijke aspecten van duurzaamheid en kwaliteit onder de loep nemen.'

Met 21 bedrijven die 80 procent van de wereldwijde retailbusiness in bloembollen bestiert, heeft het platform een belangrijke groep weten te mobiliseren achter het convenant. 'Het gaat daarbij over verschillende issues: van energiegebruik bij bedrijven en duurzamer verpakken tot de eisen aan de bollen zelf die vanuit de teelt worden geleverd.'

Weinig animo

De retail vraagt allerlei duurzaamheidscertificeringen, waarbij Global GAP, PlanetProof en MPS het meest bepalend zijn. 'Dat betekent dus dat wij die bollen- en vasteplantenkwekers moeten zien te overtuigen om te gaan certificeren.' De animo in de bollen- en vasteplantensector om dit te doen, was nooit groot, zegt Westerhof.

'Er was altijd de discussie in de sector: 'Ja, maar welk belang dient het überhaupt? Al dat administratieve werk. Krijg ik dan wel een centje meer voor mijn bollen? Wil de handel zich wel committeren?' Dat zijn natuurlijke reacties die bekend zijn, maar wel stevig gepareerd moesten worden.'

Praten

Anthos koos de vlucht naar voren. 'We hebben toen gezegd: 'We moeten de handel met die kwekers laten praten.'

De koepelorganisatie vroeg bij de handelsbedrijven de belangrijkste producenten op. 'Die hebben we vanuit het platform namens de bedrijven aangeschreven en gezegd: 'We willen direct in gesprek met de ondernemers.' Dit om snel stappen te maken en niet te verzanden in allerlei politieke discussies. En vertellen hoe groot de nood is.'

Noodzaak

Om draagvlak te creëren, heeft het platform de handelsbedrijven zelf laten uitleggen aan de kwekers wat hun probleem was: je kunt op termijn niet meer leveren als je je niet certificeert. Die boodschap kwam over. 'De noodzaak werd duidelijk.' Toen hebben de handelsbedrijven vervolgens de ambities laten vastleggen.

In 2020 is 50 procent van het volume Nederlands product officieel gecertificeerd, in 2022 is dat 75 procent en in 2024 100 procent. In het soort certificering wordt geen keuze gemaakt. 'Dit kan MPS, PlanetProof (voorheen Milieukeur), Groenkeur (vaste planten), Global GAP of Skal zijn.' In de praktijk blijkt dat sommige bedrijven zelfs alle certificaten behalen en daarvoor vaste kwaliteitsmanagers in dienst nemen.

Kwaliteit

Ook zijn er doelstellingen op het gebied van de kwaliteit van de geleverde producten, vooral op het gebied van minimummaten en soortechtheid. BQ Support controleert de producten onafhankelijk bij deelnemers en verkooppunten.

Daarnaast werkt het platform aan kennisontwikkeling die nodig is om de ambities te realiseren. Op dit moment vindt ook onderzoek plaats naar, deels biologische, alternatieven voor neonicotinoïden en bepaling van CO2-uitstoot voor de berekening van de carbon footprint van bloembollen en vaste planten.