Buma adviseert D66, CDA en VVD: kijk wat kan in de praktijk

Nieuws Politiek Peter Smit 08 dec 2025 om 18:04uur

D66, CDA en VVD gaan verder onderhandelen over de vorming van een nieuwe coalitie. Infomateur Sybrand Buma houdt daarbij de optie open dat er alsnog een meerderheidskabinet komt.

In zijn eindverslag adviseert Buma dat D66, CDA en VVD op basis van de vorige week gepresenteerde formatieagenda gezamenlijk een regeerakkoord voor te bereiden. Het is mogelijk dat in een volgende fase alsnog partijen zich daarbij aansluiten en er een meerderheidskabinet kan worden gevormd.

De informateur adviseert Rob Jetten, Henri Bontenbal en Dilan Yesilgoz om al in een vroeg stadium andere partijen bij het proces te betrekken. Ook uit het maatschappelijke veld. Volgens Buma heeft dat in een eerdere fase goed gewerkt. Toen schoven onder meer LTO Nederland, NAJK en VNO-NCW aan bij de gesprekken.

Onderwerpen ontpolitieken

Als partijen over een onderwerp van mening blijven verschillen helpt het om de discussie te ‘ontpolitieken’, zegt Buma daarover. ‘Wat kan er in de buitenwereld? Dat moet je er vanaf het begin erbij betrekken.’

Vrijwel alle partijen zagen in de formatieagenda van D66 en CDA wel aanknopingspunten voor verdere gesprekken. Alleen de PVV haakt nu al af. Voor FVD, BBB, ChristenUnie, PvdD, SGP en Volt geldt dat zij om verschillende redenen geen vaste afspraken willen maken met de nieuwe coalitie.

BBB ziet veel eigen standpunten in de door D66 en CDA beoogde stikstofaanpak. De fractie verzet zich echter tegen een gedwongen krimp van de veestapel, schrijft Buma in zijn eindverslag. In de formatieagenda stellen de twee partijen onder meer voor om dierrechten af te romen. Ook is BBB tegen een nieuwe opkoopregeling.

Stikstof niet veranderen

Ook SGP en FvD hebben moeite met de landbouwparagraaf van D66 en CDA. Op het terrein van klimaat en stikstof ziet de partij van Lidewij de Vos te weinig te weinig verandering ten opzichte van het huidige beleid 'om positief over te zijn'.

De SGP vreest dat de stikstofplannen te weinig soelaas bieden voor boeren in gebieden die het hardst worden getroffen door de voorstellen in de formatieagenda. Daarmee doelt SGP op de voorstellen voor zonering rond Natura 2000-gebieden en de uitbreidingsplannen voor natuurgebieden.

De voornaamste partijen om mee verder te praten zijn GroenLinks-PvdA en JA21. De vraag ligt dan op tafel of zij op onderdelen steun willen leveren aan een minderheidscoalitie. Deze twee partijen hebben laten weten niet samen in een coalitie te willen.

Woensdag debatteert de Tweede Kamer over Buma's eindverslag. De verwachting is dat een meerderheid instemt met de vervolggesprekken tussen D66, CDA en VVD.