Baatje teelt hele jaar door veldsla

Het grondverzetbedrijf van Aalt Baatje zit sinds 1974 in Monster, maar hij heeft daarnaast altijd radijs gekweekt. In 1992 is hij overgestapt op de teelt van veldsla. 'Via een kennis kreeg ik vanuit het proefstation voor de glastuinbouw in Naaldwijk de vraag of ik iets zag in het jaarrond telen van veldsla voor supermarkten. Daar ben ik toen met ondersteuning vanuit het proefstation mee aan de slag gegaan.'

Voor die tijd was veldsla alleen in het voorjaar en in de winter te koop en kwam dan uit Frankrijk. 'In Nederland had je ezelsoren, ook een soort veldsla, maar met grotere bladeren. Die pasten niet in de zakjes gemengde sla die je tegenwoordig kunt kopen.'

Grondvoorbereiding

Eind jaren negentig hebben de zonen van Baatje het grondverzetbedrijf overgenomen en kon hij zich volledig concentreren op de veldslateelt. 'Het opstarten van de teelt viel reuze mee', zegt hij. 'Het gaat vooral om de grondvoorbereiding en -structuur en daarvoor hadden wij natuurlijk alle spullen.'

De kwekerij is in de loop der jaren gegroeid tot 12 hectare, waarvan twee blokken van 3 hectare in de omgeving van Monster en verder huurkassen door het hele Westland.

Vijf of zes cycli

Op de kwekerij werken zes mensen, die zich vooral bezighouden met de teelt en het wieden van onkruid. Een teeltcyclus van grondbewerking, zaaien, teeltbeheer tot oogsten duurt in de zomer dertig dagen en in de winter honderd dagen. Jaarlijks doorloopt de kwekerij vijf of zes cycli in bedden van 1.40 meter breed. Het oogsten gebeurde vroeger met de hand, maar tegenwoordig machinaal. Dat heeft veel arbeidskosten bespaard, want het gaat om zevenhonderd plantjes per vierkante meter.

'Voor het oogsten met een machine moet de grond ontzettend vlak zijn', zegt Baatje. 'Je gaat met een mes onder de planten door en moet zorgen dat je geen wortels meeneemt en toch de plant in zijn geheel afsnijdt.'

Versproduct

De kwekerij levert het brutoproduct aan groente-exporteurs, die zorgen voor de verdere verwerking. 'Daardoor kan ik me volledig richten op de teelt zelf', zegt de kweker. 'Van de kwekerij gaat de veldsla in kisten naar verwerkingsbedrijven, waar een vacuümketel de groente afkoelt tot 3 tot 4 graden Celsius. Spoelen, sorteren en verpakken gebeuren direct daarna. Dat moet allemaal snel na het oogsten gebeuren, want veldsla is een echt versproduct.'

Baatje heeft het Global GAP-certificaat en mag zijn veldsla sinds drie jaar als PlanetProof verkopen. 'Voorheen werkten we met chemische gewasbescherming, ook preventief. Maar vanwege de wetgeving en de maatschappelijke tendens is mijn product nagenoeg vrij van chemicaliën en zie je dat het goed gaat met minder middelen.'

Biologische preparaten

Toch mislukt een teelt weleens of is de veldsla van een inferieure kwaliteit. 'Dat vind ik jammer, want dan moet je opnieuw beginnen. Ziekten zullen nu eenmaal altijd blijven. Maar in zijn algemeenheid ben ik tevreden over hoe het gaat met biologische preparaten. Zelfs de chemiereuzen zijn in de ontwikkeling van biologische middelen gestapt, omdat daar markt in zit. Dus op den duur zullen er steeds meer oplossingen komen om ziekten en plagen tegen te gaan.'

Voor Baatje staat buiten kijf dat de bodem de belangrijkste factor is voor een gezond gewas. Met maandelijkse grondmonsters bepaalt hij of het bodemevenwicht nog in orde is en voegt dan eventueel ontbrekende voedingsstoffen toe. In de kassen gebruikt de teler geen belichting en nauwelijks verwarming. 'In de winter is een temperatuur van 4 tot 5 graden Celsius voldoende, ook om de regenleidingen voor de besproeiing vorstvrij te houden.'

Geduld hebben

Het tuinbouwbedrijf is een van de weinige veldslakwekerijen in Nederland. 'Er is nog een grote kweker, maar die richt zich vooral op België. Wat dat betreft is het een echt nicheproduct en heeft het voor mij weinig zin om me aan te sluiten bij een telersvereniging. Natuurlijk kunnen we de teelt nog verder perfectioneren en verduurzamen. Ik ben hard bezig om een zo goed, mooi en betrouwbaar mogelijk product te maken. Dat betekent geduld hebben en dingen uitproberen, maar dat houdt het ook uitdagend.'

Hoewel hij niet van plan is om op korte termijn te stoppen, heeft Baatje geen opvolger voor zijn teeltactiviteiten. 'Ik heb geen idee hoe het in de toekomst verder gaat. Voor kwekers staan de prijzen onder druk, terwijl we wel in bijvoorbeeld bacteriepreparaten en bodembeheer moeten investeren. Ik zou het fijn vinden als dat binnen de keten minder als het probleem van de kweker en meer als dat van alle schakels zou worden gezien.'