Huitema voert voederbieten vers aan koeien

Jouke Huitema heeft met zijn ouders Gerard en Tiny een melkveebedrijf met honderd melkkoeien op 40 hectare land in Witmarsum. Daarvan verhuren ze 5 hectare als aardappelland. De rest is grasland. Ook hebben ze nog 6 hectare natuurland in gebruik.

De veestapel bestaat volledig uit Jersey-koeien. De melkveehouders gingen na het beëindigen van de superheffing de melkproductie opvoeren door driemaal daags te melken. Toen de fosfaatwetgeving werd ingevoerd, veranderden ze hun strategie. Ze vervingen de veestapel in fases door Jersey-koeien en gingen weer jongvee aanhouden.

Meer melkgeld

De Jersey-koeien geven minder melk en hebben daardoor ook een lagere fosfaatexcretie. De gehalten vet en eiwit zijn veel hoger. De Jersey-koeien hebben een gemiddelde productie van 6.900 kilo melk met 6 procent vet en 4,2 procent eiwit. Onder de streep blijft er daardoor meer melkgeld over.

De melkveehouders wonen aan de rand van het akkerbouwgebied ten zuiden van Harlingen en kwamen met voederbieten in aanraking toen Ruurd van Slageren van Ten Brinke in Creil bij hen op het erf kwam. Van Slageren was voor een bollenteler op zoek naar geschikte grond, maar hij is ook teeltbegeleider voor voederbieten. 'Met de bollen hebben we de snijmais uit het bouwplan gehaald en voederbieten aangekocht. Dat beviel zo goed dat we de teelt daarna zelf zijn gaan proberen. Het is nu het derde jaar dat we zelf voederbieten telen', vertelt Jouke Huitema.

Het voeren van de voederbieten is meteen terug te lezen op de melkafrekening: het vet- en eiwitgehalte gingen beide met 0,2 procent omhoog. 'We voeren nu een kilo droge stof per koe, omdat de koeien nog weiden. Straks in de winter komt er een kilo bij en komt er ook nog een tiende bij de gehalten op', voorspelt Huitema. 'Dat scheelt zo 4 tot 5 cent op de melkprijs.' Doordat Jersey-koeien efficiënter met ruwvoer omgaan, hebben de melkveehouders ruimte voor andere gewassen.

Groei

De Huitema's laten de teelt van de voederbieten over aan hun teeltbegeleider Ruurd van Slageren en loonwerker Doeke Osinga uit Kimswerd. Zij verzorgen voor veel melkveehouders in Friesland de teelt van voederbieten. 'In vier jaar zijn we gegroeid van 5 naar 70 hectare in Friesland', vertelt Osinga. Niet alleen in de regio. De percelen liggen tot Stavoren en Wolvega. Het gewas is populair vanwege de goede voereigenschappen, maar vergt ook de nodige aandacht. 'Je moet rekening houden met teeltkosten van 1.800 tot 2.000 euro per hectare. Als je dat te duur vindt, moet je er niet aan beginnen', stelt de loonwerker.

Gedurende het groeiseizoen spuit Osinga drie tot vier keer tegen onkruid en één of twee keer tegen schimmels zoals rhizoctonia, meeldauw en roest. 'De melkveehouders moeten er erg aan wennen dat er zo vaak gespoten moet worden. Dat komt omdat we een lage dosering gebruiken en daardoor vaker moeten spuiten. Bovendien zijn er minder middelen toegelaten. Dat wordt ook in de voederbietenteelt een probleem', legt de loonwerker uit.

Voldoende ruimte

De bieten worden vers vanaf het erf gevoerd, maar door sommige veehouders ook wel gesnipperd ingekuild met snijmais of in een slurf. Vanaf half september rooit de loonwerker al bij veehouders die de bieten vers voeren. Niet alles, want voor een hogere opbrengst kunnen ze nog wel even blijven zitten. 'Maar als je op tijd begint met voeren, kun je er langer profijt van hebben.' Bij vers voeren is het belangrijk om voldoende ruimte op het erf te hebben voor de berg bieten. 'Daar verkijken boeren zich nog weleens op, maar 120 tot 130 ton per hectare is een hele bult.'

Huitema voert de bieten ook vers. Hij snijdt ze eerst fijn in een bak op de voorlader van de trekker en mengt ze daarna met graskuil in de voermengwagen. 'De koeien zoeken de stukjes biet er meteen uit', zegt hij. 'Het voordeel van vers voeren is dat het het meeste effect heeft op de gehalten. Nadeel is dat je de voederbieten dan niet jaarrond kunt voeren, maar onze koeien lopen in de zomermaanden toch buiten.'

2 hectare

De Huitema's hebben voor hun honderd melkkoeien meer dan genoeg aan de 2 hectare voederbieten die ze nu verbouwen. Vorig jaar hadden ze een superopbrengst en hebben ze bieten verkocht. Dit jaar zijn de bieten kleiner, maar dat heeft waarschijnlijk met de lagere bemesting te maken. De melkveehouders zijn tevreden over de teelt en het effect van de voederbieten, maar schuiven de credits meteen door naar hun loonwerker en teeltbegeleider. 'Als melkveehouder heb je genoeg drukte met je bedrijf. Het is fijn om de teelt uit handen te kunnen geven.'