Boeren via pilot aan de slag met ecodiensten

Met de pilot willen coöperatie Natuurrijk Limburg en adviesbureau Arvalis een bijdrage leveren aan een meer natuurinclusieve land- en tuinbouw. Het is de bedoeling dat agrarische ondernemers hier in de pilot zelf mee aan de slag gaan. 'We willen zo'n honderd ondernemers bereiken. Wij leggen daarbij de verbinding met de praktische uitvoering van die diensten', laat Bruijsten weten.

'In onze pilot gaan we uitzoeken wat potentiële ecodiensten zouden kunnen zijn. Zoals inzicht krijgen in de effecten van een intensief kruidenrijk grasland. Dat is grasland dat naast Engels raaigras en klavers ook cichorei en smalle weegbree bevat. Het kruidenrijk grasland wordt bijvoorbeeld ingezaaid na de graan- en maisoogst, of in het voorjaar', legt de Arvalis-adviseur uit.

'Bij de deelnemende ondernemers bekijken we op hun percelen wat de opbrengst is ten opzichte van het reguliere grasland. Wat zien we in de bodem? Heeft het intensief kruidenrijk grasland daar wel of niet een positieve invloed op?'

Leertraject

De pilot wordt mede begeleid door het Louis Bolk Instituut, dat meekijkt of de resultaten kloppen met de verwachtingen en om te zien waar en hoe het nog beter kan. Het betreft dus een leertraject, want er is nog weinig ervaring mee opgedaan.

De pilot duurt tot eind volgend jaar, een vrij korte periode dus. Maar er wordt geprobeerd om verlenging te krijgen, zodat de effecten over een langere periode kunnen worden gemeten. 'Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid gaat in 2021 in. Het is zeker dat de invoering van het nieuwe systeem van betalingsrechten een jaar uitgesteld wordt', aldus Bruijsten.

'Ons doel is om in te zetten op natuurinclusieve landbouw, als dat bewezen positief wordt bevonden voor klimaat, milieu en biodiversiteit. Als de pilot 'Groen, productief en levend Limburg' goede resultaten oplevert, adviseren wij het ministerie om kruidenrijk grasland op te nemen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid als ecodienst.' Zelf denkt Bruijsten dat intensief kruidenrijk grasland een goede ecodienst zou kunnen zijn. 'Na het inzaaien moet je wel proberen om alle soorten klavers en kruiden in de grasmat te houden', stelt hij.

'Samen verder komen'

'Verder kijken we ook naar graslanden waar koeien op grazen. Die vergen namelijk een ander management. Het gaat er ook om dat we kijken naar wat er al gedaan wordt en hoe we samen verder komen.'

Naast kruidenrijk grasland zijn er nog andere potentiële ecodiensten denkbaar, zoals gefaseerd maaibeheer, winterbedekking en verruiming van het bouwplan met granen en rustgewassen, in samenwerking met veehouders. Denk ook aan meerjarige bloeiende akkerranden, het inzaaien van overhoeken en bufferstroken langs sloten met bloemenmengsels en mechanische onkruidbestrijding in de fruitteelt.

Onderbroekentest

Een leuke test die aantoont hoe het gesteld is met het bodemleven bij de deelnemende landbouwers, is de onderbroekentest. Hierbij wordt een katoenen onderbroek ingegraven en na twee maanden weer opgegraven.

Aan de mate waarin de broek door het bodemleven is verteerd valt af te leiden of een perceel een actief bodemleven heeft of niet. Het resultaat wordt per sector tijdens bijeenkomsten getoond, met uitleg waarom de broek bij de een beter verteert dan bij de ander.

Meer agrobiodiversiteit

De biodiversiteit in Limburg wordt door boeren al op veel plaatsen vergroot door middel van agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Maar om te komen tot een duurzamere landbouw is het nodig om nog meer gebruik te maken van functionele agrobiodiversiteit en natuurlijke processen.

Met de pilot 'Groen, productief en levend Limburg' willen Natuurrijk Limburg en Arvalis daarom een beweging starten die moet leiden tot een natuurinclusieve landbouw. Dit project wordt financieel mede mogelijk gemaakt met steun van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.

Tijdens de pilot worden twee tot vier evaluatiebijeenkomsten gehouden per ecodienst en per regio. Hier worden de ervaringen met de pilot gedeeld en wordt besproken waar de deelnemers tegenaan lopen in hun bedrijfsvoering. Ondernemers die actief willen meedoen aan de pilot 'Groen, productief en levend Limburg', kunnen zich melden bij Stan Bruijsten van Arvalis: (06) 83239127, of sbruijsten@arvalis.nl.