Kansen voor boeren in Flevoland met kavelruil

De gulden regel rond kavelruil – iedere generatie boeren heeft tenminste eenmaal behoefte om zijn land te herschikken – is in Flevoland tot nog toe niet gehaald.

Door de bijzondere eigendomssituatie, met veel pachters van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB), en de relatief jonge landbouwstructuur, kwamen kavelruilprojecten de afgelopen jaren niet of nauwelijks van de grond. Ruilen van grond gebeurde alleen onderhands of incidenteel op zeer beperkte schaal.

Aan die situatie kan nu een einde komen, denkt Van den Berg. Volgens hem staan de lichten op groen. Stivas, die in Noord-Holland een lange staat van dienst heeft bij het opzetten van ruilprojecten, heeft de inschrijving gewonnen van provincie Flevoland om de agrarische structuur via vrijwillige kavelruil te verbeteren.

Beweging

'Er gingen jaren van lobby door LTO Noord aan vooraf om boeren via kavelruil te kunnen faciliteren. Er is nu beweging en er is in onze ogen ook behoefte aan kavelruil.'

Makkelijk zal het niet worden, verwacht de Stivas-directeur. De grondmarkt in Flevoland is heel overzichtelijk, maar tegelijkertijd ligt de situatie ook best ingewikkeld. Overzichtelijk, omdat een ruim deel van de landbouwgronden in handen is van één partij, het RVB, naast de particuliere grondmarkt. Maar die twee systemen naast elkaar maakt het ook lastig.

'De invloed van het RVB is behoorlijk groot. Het heeft een rendementsdoelstelling en geen opdracht om te werken aan agrarische structuurverbetering. Alleen bij uitzonderlijk rijksbelang kan het RVB van zijn beleid afwijken.'

Zonneparken

Zo'n rijksbelang kan de energietransitie zijn die momenteel zijn beslag krijgt. Het RVB heeft al aangekondigd te willen helpen bij het opzetten van grootschalige zonneparken. Ook liet staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken onlangs weten open te staan voor investeringen in grondgebruik, als het gaat om kringlooplandbouw.

In hoeverre RVB mee kan en mag gaan in kavelruilprojecten is ook voor Van den Berg nog een vraag. 'Het wordt een kwestie van 'trial and error'. De praktijk zal moeten uitwijzen hoeveel rek erin zit. Maar hoe groter de oppervlakten die voor ruiling worden aangeboden, hoe aantrekkelijker het voor alle partijen wordt om mee te doen. Ook voor het RVB.'

En er zijn meer partijen met grond die mogelijk willen schuiven, weet Van den Berg. 'Denk aan terreinbeheerders als Staatsbosbeheer en het Flevo-landschap. Het wordt dus interessant om te zien hoe de krachten gaan werken. Maar als het RVB conform zijn staande beleid niet mee mag werken, wordt het heel lastig.'