Weer is bepalende factor bij nitraatgehalte op zandgrond

Nieuws Akkerbouw Job Hiddink 04 dec 2025 om 13:35uur

Het weer is een doorslaggevende factor voor de hoeveelheid nitraat in zandbodems aan het eind van het groeiseizoen. Dit is een van de belangrijkste inzichten uit een recente analyse van het Nutriënten Management Instituut (NMI) en ZLTO in Noord-Brabantse grondwaterbeschermingsgebieden.

Het weer blijkt een bepalende factor te zijn voor de hoeveelheid nitraat in de bodem aan het einde van het groeiseizoen.

Op basis van metingen in de grondwaterbeschermingsgebieden Vessem en Roosendaal analyseerde NMI de relatie tussen nitraatresidu, bemesting, gewas, bodem en neerslag. Volgens het kennis- en adviesbureau laten de resultaten van de nitraatmetingen in het najaar in de bovenste 90 centimeter van de bodem zien dat het weer een bepalende factor is.

In droge jaren, zoals 2020 en 2022, was het nitraatresidu in de bodem hoger door verminderde stikstofopname door de gewassen. Dat terwijl in nattere jaren juist neerslag na de oogst zorgde voor een lager nitraatresidu in de bodem vanwege uitspoeling. NMI meldt dat geen sterk verband is gevonden met perceeleigenschappen of gewastype. Wel hadden gewassen zoals aardappelen en mais gemiddeld een iets hoger nitraatresidu in de bodem dan grasland.

Zo snel mogelijk bemonsteren

De onderzoekers van NMI adviseren om zo snel mogelijk, bij voorkeur in oktober, na de oogst te bemonsteren en de stikstofgift nauwkeurig af te stemmen op de behoefte van het gewas. Op die manier kunnen telers doelgericht sturen op lagere nitraatresidu’s en minder nitraatuitspoeling naar het grondwater.

• Lees ook: Najaarsmeting geeft akkerbouwer inzicht in stikstofefficiëntie

NMI benadrukt dat een nitraatmeting in het najaar belangrijk is omdat die inzicht biedt in de hoeveelheid nitraat die kan uitspoelen naar het grondwater. Ook is het actueel gezien de ontwikkelingen rondom het invoeren van doelsturing.

De analyse van NMI en ZLTO is onderdeel van het project ‘Nitraatregistratie hoge zandgronden’, dat liep van 2022 tot 2025. De metingen vonden plaats in dat tijdvak. Volgens de onderzoekers is een langere meetreeks met complete datasets noodzakelijk om de relaties tussen N-min (nitraat en ammonium), perceelsspecifieke omstandigheden en management verder te verfijnen. ‘Daarmee kan de effectiviteit van maatregelen om nitraatuitspoeling te beperken beter worden onderbouwd.’