Groot bedrijf verdient niet veel meer

De kleine bedrijven hebben minder schulden en de grote verdunnen hun vaste kosten meer over het aantal liters. Dat zijn de aannames als gesproken wordt over de vraag of een klein of groot melkveebedrijf bedrijfseconomisch beter scoort.

Minder schulden hebben de kleine bedrijven inderdaad, maar het verschil is minder groot dan wellicht verwacht. Ook hier geldt natuurlijk dat wie minder liters aflevert, de kosten ook over minder liters kan uitstrijken.

Vee- en algemene kosten

Dat geldt ook voor de vaste kosten per kilo melk. Bij kleine bedrijven zijn die per liter melk inderdaad hoger. 'Dat zie je onder andere duidelijk terug in de veekosten en algemene kosten', zegt relatiemanager Rick Hoksbergen van Alfa Accountants en Adviseurs.

'De veekosten liggen in onze vergelijking 0,8 cent per kilo melk hoger bij kleine bedrijven ten opzichte van de grote. Dat betekent toch snel enkele duizenden euro's en dus substantieel geld voor een bedrijf met een kleine omvang. Het kan zijn dat dit komt door een meer individuele koebenadering, in plaats van koppelbenadering.'

De Alfa-relatiemanager splitst de kleine en grote bedrijven uit in een gemiddelde omvang van ruim 5 ton melk, ten opzichte van ruim 2 miljoen melk.

Algemene kosten

Ook bij de post algemene kosten zitten de kleine bedrijven gemiddeld ruim 1 cent per kilo melk hoger. 'Dat zijn kosten voor verzekeringen, accountants en advies. Deze lopen de laatste jaren in absolute zin op de meeste bedrijven op. Ze maken op kleine bedrijven gewoonweg duidelijk meer impact op het totaal.'

Uit het overzicht van Alfa komt verder naar voren dat de kleine bedrijven aan aflossingen ongeveer een cent minder betalen en aan rente circa een 0,5 cent per kilo melk meer. Die verschillen zijn niet zo groot.

'Het is duidelijk niet zo dat de kleinere bedrijven helemaal niet investeren en geen financieringslasten hebben', licht Hoksbergen toe.

Hogere financieringslasten

Dat wordt beaamt door accountmanager Geert Veenstra van Accon AVM. Uit de cijfers die hij op een rij zette, komt zelfs naar voren dat de kleinere bedrijven gemiddeld hogere financieringslasten hebben dan de grote. Hogere pachtlasten spelen de kleinere bedrijven vooral parten op dit punt.

Veenstra verdeelde de bedrijven in vier categorieën en concludeert dat de middengroepen qua omvang, van 750.000 tot 1.250.000 en 1.250.000 tot 1.750.000, de hoogste financieringslasten en kritieke opbrengstprijs noteren.

'Wellicht dat de grote boeren beter onderhandelen en zo hun duidelijk lagere rentelasten afdwingen. De middengroep qua omvang lijkt er gemiddeld gezien last van te hebben dat ook hij veel geïnvesteerd heeft, maar dit relatief gezien over te weinig liters uit kan strijken.'

Grote bedrijven intensiever

Zowel uit het overzicht van Alfa als van Accon AVM komt naar voren dat de grote bedrijven duidelijk intensiever zijn. Deze kiezen daar bewust voor, of groeien in melkproductie gaat niet altijd hand in hand met groeien in areaal grond.

In het overzicht van Accon AVM valt verder op dat de grote bedrijven wel duidelijk de meeste liters per VAK afleveren, maar qua reserveringscapaciteit het minste scoren. De kleine bedrijven komen per liter melk met 10,8 cent per kilo melk op dat kengetal het beste uit de bus.

Massa nauwelijks kassa

Qua marge komen de grote bedrijven met ruim 41.000 euro nog wel hoger uit dan de kleine 31.000 euro die de kleine bedrijven noteren, maar overtuigend is het niet, vindt Veenstra.

'Massa is kassa, maar toch vind ik dat schaalgrootte gemiddeld gezien minder loont dan je mag verwachten. 10.000 euro meer opbrengst voor al dat extra werk dat verzet wordt en vooral het risico dat genomen wordt, is geen groot verschil', legt Veenstra uit.

Agrarisch bedrijfsadviseur Erik van Gorp van ABAB Agro Advies neemt de kritieke opbrengstprijs als uitgangspunt voor de vergelijking. Hij stelt dat daarbij opvalt dat er bij de kleine bedrijven, in de categorie 400.000 tot 800.000 kilo melk, een grote spreiding zit.

Schaalgrootte levert positieve bijdrage

'Die spreiding in kritieke opbrengstprijs tussen de bedrijven neemt duidelijk af naarmate de omvang groter wordt. En gemiddeld gezien ligt de kritieke opbrengstprijs ook lager naarmate de omvang stijgt. Mijn voorzichtige conclusie is dan ook dat schaalgrootte wel degelijk een positieve bijdrage levert aan een lagere kritieke opbrengstprijs.'

Van Gorp wijt dit vooral aan het kunnen verdunnen van de vaste kosten over meerdere liters. Hij refereert in dat kader naar ook de eerdergenoemde post 'algemene kosten', die voor kleine bedrijven bijna altijd hoger uitpakt.

'Bedrijven die echt een extreem lage kritieke opbrengstprijs hebben, zijn wel kleiner van omvang', stelt de ABAB-adviseur. 'Zij combineren zeer lage financieringslasten met goede technische resultaten en/of een goed renderende neventak.'