'Ouder wordende koe levert melkveehouder geld op'

In september 2018 overleed Bas Engelen (72), oprichter en directeur van KI Samen. Sinds het overlijden hebben zijn zonen Ralph en Bas junior en dochter Nancy de dagelijkse leiding van het ki-station overgenomen. Qua fokkerij verandert er niets. De praktijkgerichte fokkerijvisie van vader Bas Engelen blijft de richting bepalen, zegt Ralph Engelen.

Een vaars die 10.000 kilo melk geeft, teert in op haar lichaam

Ralph Engelen, directeur van KI Samen

Wat zijn uw ervaringen met de Nederlandse markt over de vraag naar het sperma van bepaalde stieren?

'In Nederland herkennen we een verband tussen de vraag naar bepaalde stieren en de melkprijzen. In jaren met lage melkprijzen, bijvoorbeeld 2009, als melkveehouders minder te besteden hebben, neemt de vraag naar rietjes van jonge toekomststieren toe. Dat zijn stieren die zich nog niet hebben bewezen, maar wel verwachtingsvol zijn. Deze rietjes zijn goedkoper.

'In jaren met goede melkprijzen, zoals 2011, stijgt de vraag naar de bewezen duurdere fokstieren. Van 2013 tot en met 2015 was er, met het oog op het wegvallen van de melkquotering, opvallend meer vraag naar gesekst sperma.

'Nu zijn Belgisch Witblauwen (BWB) populair. De BWB-kalveren brengen meer op. Wij beschikken over een grote groep in de praktijk geteste BWB-stieren die gemakkelijke geboortes geven. Ook zien we een lichte stijging in de vraag naar Holstein-stieren.'

Wijkt ons land met de stiereninzet af van andere landen?

'Ja zeker. In andere landen fluctueert de vraag naar bepaalde stieren veel minder. In België is de Belgisch Blauwe al jaren populair. In Duitsland zien we grote verschillen per deelstaat. In het oostelijk deel, waar veel grote bedrijven zijn, zien we vaker een eenzijdige fokkerij.

'Een groeiend aantal veehouders is actief bezig om hun veestapel A2A2 te fokken en alleen nog deze stieren in te zetten op hun bedrijf. Opvallend is dat in Pakistan veel vraag is naar A2-stieren.'

Spelen genomics een rol op uw bedrijf?

'Nee, genomics zijn voor ons nog geen item, al volgen wij de ontwikkelingen op de voet. In de praktijk werken genomics toch niet, want meermaals worden op papier foutloze stieren aangeboden, maar in de praktijk bestaan die niet. Ook hier bewijst de praktijk zich: onze koeien gaan uiteindelijk langer mee.'

Wat is uw fokkerijvisie?

'De levensproductie is een belangrijkere maatstaf als een snelle topproductie. Ik vind het belangrijk hoe een koe het doet en hoe oud ze wordt. Een duurzame koe is essentieel.

'De levensproductie van de KI Samen-dochters is significant hoger dan het gemiddelde. De belangrijkste reden hiervoor is dat wij een strikt selectiebeleid handhaven. Wij evalueren de koefamilie voor productie, beengebruik, celgetal, vruchtbaarheid en levensduur. Deze selectie vormt de hoeksteen van het succes van onze veehouders.

'Als je als veehouder kiest voor koeien met een lange levensduur, heb je minder jongvee nodig. De daardoor beschikbare ruimte kun je gebruiken om meer melkkoeien te houden.'

Verklaart u eens nader.

'Een vaars die in haar eerste lactatie al 10.000 kilo melk produceert, geeft dan meer melk dan ze kan geven op basis van wat ze vreet. Ze teert in op haar lichaam. Gevolg: na het derde kalf is het met haar gedaan. Extreme koeien slijten veel sneller.

'Het gaat erom dat een dier in balans en laatrijp is. Dan kan een koe erin groeien, zodat ze makkelijk van lactatie naar lactatie groeit en beperkt wordt op het interen van haar eigen lichaamsreserves.

'De conditie en bouw van de koe moeten zo zijn dat ze melk kan maken. Uiteindelijk brengt een oudere koe de veehouder meer geld op. Van een oude koe kan hij zijn facturen betalen.Twee jaar veel geld investeren in een kal dat vervolgens maar twee lactaties meegaat, is niet efficiënt. Met minder jongvee kun je extra koeien houden.

'Daarnaast is het zaak om zo veel mogelijk uniforme koeien in de stal te hebben. Zo beschikken ze over voldoende ruimte.'

Gaat KI Samen veranderen na het overlijden van uw vader?

'Nee, zeker niet aan fokbeleid. Qua fokkerij hanteer ik dezelfde denkwijze als mijn vader. Deze bedrijfs- en fokkerijfilosofie zetten we voort. Zijn en ons credo is en blijft: kijk naar de praktijk, zorg voor gezonde koeien die zorgen voor een hoge productie en een lange levensduur. Kortom, wij blijven ons richten op het fokken van koeien die voor de boer de rekeningen kunnen betalen.

'Met de fosfaatwetgeving betekent dit nog meer richten op meer kilo's melk met hogere vet- en eiwitgehalten.

'Wat mogelijk wel iets verandert, met het oog op de groei, is onze structuur. Ons bedrijf telt 85 medewerkers. Tien zijn werkzaam in de melkveetak, vier in de stierentak, vijf in het lab en tien op kantoor. De overige ruim vijftig werken in de buitendienst.'

Waar staat KI Samen over tien jaar?

'We gaan voor een diervriendelijkere en groenere bedrijfsvoering. Onze stieren beschikken over de grootste verblijven in de wereld. Onze stallen liggen vol met zonnepanelen. Bij de dienstverlening is het niet óf óf maar én én. We leveren niet alleen sperma, maar ook stikstof. We leveren een totaalpakket.

'Bij onze BWB-stieren streven wij naar nul keizersneden, geen stieren meer die voor nakomelingen zorgen die met de de keizersnede gehaald moeten worden. Dierenwelzijn speelt een steeds grotere rol. Hier kom je niet onderuit.'