Verhogingen ozb-tarief rijzen de pan uit

Volgens Hans Koehorst, specialist Sociaal Economisch Beleid en Fiscaliteit bij LTO Nederland, is de lastenverzwaring via de onroerendezaakbelasting (ozb) een bedreiging voor het vestigingsklimaat in Nederland.

'De ozb-tarieven voor bedrijven stijgen al jaren. Ondernemers die hun bedrijf makkelijk kunnen verplaatsen, kunnen verhuizen naar een gemeente met lagere tarieven, maar voor boeren en tuinders is dat onmogelijk. De scheefgroei in de ozb-tarieven is daarom een doorn in het oog van agrarische ondernemers.'

Macronorm

Gemeenten mogen sinds 2008 de ozb-tarieven zelf bepalen. Daarnaast geldt er geen maximale tariefdifferentiatie of voorgeschreven verhouding tussen burgers en bedrijven meer. Wel zijn de gemeenten aan een met de overheid overeengekomen macronorm gehouden. Deze afspraak bepaalt dat de landelijke ozb-opbrengst van alle gemeenten gezamenlijk niet meer mag stijgen dan met een vooraf bepaald percentage.

De macronorm voor 2019 is vastgesteld op 4 procent. Uit de landelijke Atlas van de lokale lasten in 2019 blijkt dat veel gemeenten de lasten voor bedrijven fors laten stijgen. In meer dan zestig gemeenten stijgen de ozb-lasten voor ondernemers met 6 tot zelfs 52,5 procent ten opzichte van 2018.

Uitschieters

LTO Nederland vindt dat deze vrijheid voor gemeenten moet worden beperkt. Koehorst: 'Kijk je naar het landelijk gemiddelde, dan komt de tariefstijging aardig in de buurt van de macronorm. Maar dat is onvoldoende, want er zijn te veel gemeenten met te grote uitschieters erboven en eronder.'

Uit een LTO-analyse van de ozb-tarieven van alle 355 Nederlandse gemeenten blijkt dat bij 97 procent van gemeenten de scheefgroei sinds 2014 toenam en slechts bij 3 procent afnam. Zo betaalt een agrariër in gemeente Zwolle 5,6 keer meer aan ozb dan een burger voor dezelfde WOZ-waarde aan stenen. Bij 70 procent van de gemeenten ligt deze verhouding boven de 3 en bij 97 procent boven de 2.

Sluitpost

Gemeenten misbruiken volgens Koehorst de ozb als sluitpost van de eigen begroting en leggen de stijging van de tarieven grotendeels bij bedrijven neer. 'Burgers zijn ook stemmers. Daarom worden zij met rust gelaten. Bedrijven zijn wat dat betreft anoniem. Het is voor gemeentebestuurders makkelijker om die zwaarder te belasten dan de achterban van de eigen politieke partij. Ondertussen is de verdeling van de ozb-tarieven helemaal scheefgegroeid.'

Het argument dat bedrijven hogere lasten kunnen doorbereken aan hun afnemers en zo ook uiteindelijk bij burgers terechtkomen, gaat volgens Koehorst niet op voor agrarische ondernemers. 'In de land- en tuinbouw wordt er veel gewerkt met langdurige contracten met vastgestelde prijzen of met dagprijzen. In beide gevallen is het voor bedrijven moeilijk om een verhoging van de ozb-lasten te compenseren via een hogere vraagprijs.'

Begrenzen

LTO Nederland is voorstander van een begrenzing van ozb-lasten voor bedrijven. De belangenorganisatie vindt dat er nu geen sprake is van een evenredige en evenwichtige stijging van de lastendruk en pleit daarom voor de invoering van een micronorm of een landelijke tariefverhouding met een bandbreedte voor gemeentelijk maatwerk.

'De analyse van LTO laat zien dat de scheefgroei is toegenomen. De handelingsvrijheid van gemeenten wordt volledig benut zonder dat dit gevolgen heeft. Gemeenten gebruiken ondernemers om de begroting dekkend te krijgen en houden burgers buiten schot', zegt Koehorst. Hij vindt dat overheid en politiek snel besluiten moeten nemen om de stijging van ozb-lasten in bedwang te houden.