Cosun hanteert regels voor bietentoerisme

Achtergrond Akkerbouw Haijo Dodde 17 dec 2018 om 09:40uur

Cosun biedt vanaf dit seizoen bietentelers formeel de mogelijkheid om suikerbieten van collega's te leveren. Dit wordt in de praktijk 'bietentoerisme' genoemd en biedt een oplossing voor telers die hun toewijzing niet vol kunnen leveren.

Cosun+hanteert+regels+voor+bietentoerisme

Gert Sikken, directeur van de agrarische dienst van Suiker Unie, vertelt dat het tot dit jaar formeel niet was toegestaan om niet zelfgeteelde bieten toch op jouw naam te leveren. 'Maar in de praktijk werd het wel oogluikend geaccepteerd. Afgelopen jaar is in de ledenraad van Cosun afgesproken om hiervoor duidelijke spelregels in te stellen.'

Sikken gaf deze week, tijdens de eerste teeltvergadering van Suiker Unie in Dronten, uitleg over de voorwaarden voor de onderlinge handel. 'Het belangrijkste is dat telers die gebruik willen maken van bietentoerisme zelf voldoende areaal hebben. Telers die scherp inzaaien, kunnen dus bij tegenvallende teeltresultaten niet alsnog hun toewijzing volleveren met suikerbieten van een collega.'

Minimale areaal

Het minimale areaal dat telers moeten inzaaien om wel bietentoerisme te mogen toepassen, kunnen ze uitrekenen op basis van het aantal LLB's (ledenleveringsbewijzen) dat ze hebben, het toewijzingspercentage en hun opbrengsten van de laatste vijf jaar. Voor het bepalen van de gemiddelde opbrengstcapaciteit moeten ze het beste en het slechtste jaar wegstrepen.

Eigen areaal bepaalt recht op leveren bieten van buurman

Telers die onder de norm voor het minimale areaal blijven, mogen geen gebruik maken van bietentoerisme, legt Sikken uit. Zij worden hier voor de campagne over geïnformeerd.

Cosun constateerde de laatste jaren een toename van het schuiven met suikerbieten tussen telers. Voorheen in het quotumtijdperk werden bietentelers gekort op hun leveringsrecht (referentie) als ze onvoldoende bieten produceerden. Tegenwoordig met de LLB's is dat anders, die blijven altijd gehandhaafd. Zeker met de huidige druk op de suikerprijzen zijn bietentelers eerder geneigd scherp in te zaaien om levering van de goedkopere surplusbieten of overschotbieten te voorkomen.

Tekst gaat verder onder kader.

Toewijzing verhoogd van 95 naar 100 procent

Na de tegenvallende oogst van het afgelopen teeltseizoen verhoogt Cosun alsnog de toewijzing voor het komend seizoen van 95 naar 100 procent. 'We komen dit jaar ongeveer 200.000 ton suiker tekort', vertelt Gert Sikken van Suiker Unie. 'Als we volgend jaar aan onze verplichtingen willen voldoen in de afzet, dan kunnen wat extra aanbod goed gebruiken.'De toewijzing voor het teeltseizoen 2019 was aanvankelijk vastgesteld op 95 procent vanwege het matige marktperspectief met vooral veel prijsdruk. Echter de suikeropbrengsten zijn dit jaar uiteindelijk nog lager dan in de zomer al was geraamd. In augustus voorspelde Suiker Unie nog een wortelopbrengst van 84 ton per hectare en dat blijkt nu uit te komen op 76 ton. 'De aanpassing van de toewijzing naar 100 procent heeft geen gevolgen voor de leveringsplicht', meldt Sikken. 'Die blijft gebaseerd op 95 procent. Dat doen we voor de telers die al in een vroeg stadium hun bouwplan en dus hun bietenareaal hebben bepaald.' Voor een totale productie van 1,2 miljoen ton suiker verwacht Suiker Unie dat in 2019 een areaal van ongeveer 80.000 hectare suikerbieten in Nederland wordt uitgezaaid. Sikken: 'We gaan dan uit van normale producties. De opbrengsten van afgelopen jaar beschouwen we voorlopig als een uitzondering.'

Na een analyse van Cosun is berekend dat het bedrag dat de coöperatie vanwege bietentoerisme extra uitgeeft voor de aankoop van grondstof oploopt tot meer dan 1 miljoen euro. 'Dat komt doordat surplus- en overschotbieten worden aangeboden als quotumbieten. Hierver wordt dus alsnog een ledentoeslag betaald. Wij streven naar een eerlijk systeem dat uitgaat van het principe dat een bietenteler recht heeft op ledentoeslag voor bieten die hij zelf teelt en levert.'

Sikken benadrukt dat het gaat om de intentie om genoeg areaal in te zaaien. 'Als een teler het risico neemt om zijn toewijzing niet vol te kunnen leveren, dan moet hij dit niet alsnog doen met goedkope bieten van zijn buurman. Van die transactie profiteren slechts twee leden. Maar het gaat wel ten koste van het resultaat van de hele coöperatie en dus de winstdeling voor alle leden.'

Goede trouw

Over het naleven van de regels voor het bietentoerisme, zegt Sikken dat de coöperatie in het voorjaar een goede indicatie heeft of de verwachte leveringsvolumes aansluiten op de bestelde zaaizaadhoeveelheden. 'Er zijn natuurlijk meer manieren om te controleren of bietentelers wel genoeg areaal hebben om aan hun leveringsplicht te voldoen. Maar in de basis gaan we uit van de goede trouw van onze leden.'

In een discussie met de Flevolandse bietentelers stelt Sikken dat het niet de bedoeling is om te betuttelend te worden. 'Het is uiteindelijk de verantwoording van de hele sector om zo efficiënt mogelijk suikerbieten te telen en verwerken.'

Een teler vertelt dat hij dit jaar in de problemen kwam met zijn leveringsplicht, doordat hij op verzoek van Suiker Unie extra vroeg in de campagne veel bieten leverde. De tonnen en het suikergehalte vielen toen nog tegen. Zonder de mogelijkheid tot bietentoerisme zou hij financieel worden gestraft voor zijn eigen coulance.

Sikken en de Flevolandse kringvoorzitter Toon Nooren van Suiker Unie wijzen erop dat de nieuwe regels hier en daar wellicht nog wat knellen. 'Wij proberen dit verder af stemmen in de ledenraad', verklaart Nooren. Hij roept de bietentelers vooral op aan de bel te trekken als ze suggesties hebben om de regeling voor bietentoerisme verder te verbeteren.

Insectenbestrijding grote uitdaging voor bietentelers

Met het verdwijnen van de neonicotinoïden staan bietentelers komend jaar voor een grote uitdaging om insecten te bestrijden. Specialist Elma Raaijmakers van het onderzoeks- en kenniscentrum IRS waarschuwde tijdens de teeltvergadering van Suiker Unie in Dronten om de gevolgen van insectenaantastingen niet te onderschatten. 'Vooral in gebieden met een intensieve teelt kunnen zowel blad- als bodeminsecten voor behoorlijke problemen zorgen', aldus Raaijmakers. 'Het is ook heel verstandig om er op voorhand rekening mee te houden dat geen van de alternatieven voor neonicotinoïden ook dezelfde effectieve werking heeft.'Voor bodeminsecten als bietenkevers en springstaarten adviseert het IRS een zaadcoating met het middel Force. Daarvan is de werking redelijk, zeker als de druk niet al te hoog is, laat Raaijmakers weten. Het is volgens haar verstandig om voor veel bladinsecten, zoals bladluizen, bestrijdingen uit te voeren op basis van schadedrempels. 'Vanwege het overbrengen van de vergelingsziekte kan de indirecte opbrengstderving oplopen tot wel 50 procent. Vooral in het begin van het seizoen is bestrijden met specifieke middelen op basis van waarnemingen erg belangrijk. Verder raden wij het gebruik van pyrethroïden af, om de ontwikkeling van natuurlijke vijanden te stimuleren.'