Campagne ammoniakreductie westelijke veenweiden

Directeur Barend Meerkerk van PPP-Agro Advies: 'Het afgelopen jaar was het vreselijk om te zien dat boeren koeien moesten ruimen. Dat is zo ingrijpend. Dat moeten we niet nog een keer meemaken.'

Samen met LTO Noord, Regio West en het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC) luidt het adviesbureau de noodklok en heeft het de campagne 'Op grond van morgen' opgetuigd. Het doel: een ammoniakreductie van 25 procent in de westelijke veenweiden realiseren. Lukt dat niet, dan vrezen de drie partijen dat de overheid weer overgaat tot een gedwongen vermindering van de veestapel, wat neerkomt op zo'n 290.000 melkkoeien.

Vakmanschap

'Dat moeten we voor zijn. Daarom moeten we op tijd beginnen', aldus Meerkerk. 'Om de reductie van ammoniak te behalen is vakmanschap van de melkveehouder nodig, in plaats van wat aanpassingen aan de stal. Dat kost veel tijd en voor je het weet is het 2030. Dus moeten we rap aan de bak met ammoniak.'

Dat het kan, bewijzen de pilotboeren in Proeftuin Veenweiden. 'Zij gaan die reductie halen met relatief weinig inspanning. De melkveehouder met tot nu toe het minste resultaat heeft een reductie van 13 procent gehaald, de veehouder met het meeste resultaat al 30 procent', vervolgt Meerkerk. 'Voor de een is dat een makkelijkere opgave dan voor de ander, maar iedereen kan het.'

Ook levert ammoniakreductie geld op. Dat blijkt volgens Meerkerk uit ervaringen in Proeftuin Veenweiden en Proeftuin Natura 2000 in Overijssel. 'Door slim maatregelen te nemen is zeker 5.000 euro per bedrijf te besparen aan voer- en bemestingskosten. Daarvoor ligt niet alleen een opgave bij de melkveehouder. Ook dagen we de zuivelindustrie en mengvoerbedrijven uit hun steentje bij te dragen.'

Drie maatregelen

De drie westelijke organisaties poneren drie maatregelen om de reductie van ammoniak te behalen. 'Verdun je de mest in een verhouding van een deel water op twee delen mest, dan neemt het gras meer stikstof op', legt directeur Frank Lenssinck van het VIC uit. 'Wel moet je zorgen dat je minder kunstmest aanvoert, anders heeft het geen effect. Zo is op bedrijfsniveau in één klap een reductie van 20 procent te behalen.'

De emissie is nog verder terug te dringen door uit te rijden onder de juiste weersomstandigheden. 'Hoe lager de windsnelheid en temperatuur, hoe minder zonnestraling of hoe hoger de luchtvochtigheid, hoe lager de ammoniakemissie.'

Sturen op rantsoen

Een volgende maatregel is te sturen op het rantsoen dat in de veenweiden erg eiwitrijk is. Een puzzel waarbij vakmanschap komt kijken, beaamt Lenssinck. 'Het begint eigenlijk met de zwaarte van de eerste snede. Hoe zwaarder de snede, hoe lager het ruweiwitgehalte. Het ene jaar is het andere niet en daar moet de melkveehouder gevoel voor ontwikkelen.'

Een andere optie is krachtvoer met een lager ruweiwitgehalte. Lenssinck: 'Bij de fosfaatregeling hebben we gezien dat de mengvoerindustrie onder druk kan meebewegen. Dat zou helpen.'

6 procent reductie

Pilotboeren in Proeftuin Veenweiden hebben met deze maatregel een reductie van zeker 6 procent ammoniak behaald. 'Zonder het verbeteren van het vakmanschap bij boer en adviseur is de consequentie dat ze achteruitgaan in de melk. De speelruimte gaat eruit, dat zullen we moeten accepteren', aldus Lenssinck. 'Je hoeft echter niet minder te verdienen. Veel melk per koe levert niet altijd het hoogste financiële rendement op. Tijdig constateren en snel anticiperen is de uitdaging.'

De aanleg van onderwaterdrains is de derde maatregel. Hierdoor vermindert de veenafbraak en stikstoflevering van de bodem. Ook wordt de stikstof uit kunstmest en drijfmest beter benut.

Voordelen

Hoewel de kosten hoog zijn, zijn de voordelen volgens Lenssinck groot, zoals een betere draagkracht van de graszode. 'We hebben de pilotfase met onderwaterdrainage achter de rug. Er staan nu projecten op stapel voor de aanleg van 3.000 hectare. Daar komt geld voor beschikbaar.'

Alle maatregelen hebben belangrijke neveneffecten. 'Zoals een lagere CO2-uitstoot. Dus je gaat op meer terreinen winst boeken.'