Pensverzuring bij koeien ligt op de loer

Zijn studenten diergeneeskunde komen het in de praktijk tegen: pensverzuring vanwege de hoge verteerbaarheid van de huidige graskuilen. 'Zeker wanneer er ook nog eens veel suiker in de kuil zit', zegt Paul Dobbelaar van de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht.

Dobbelaar begeleidt studenten die onderzoek over voeding doen bij veehouderijbedrijven. Zo stuitten zij op het probleem van pensverzuring, niet alleen als als gevolg van snelle kuilen, maar ook als er sprake is van een groot aandeel mais in het rantsoen.

Herkennen

Pensverzuring is te herkennen wanneer koeien, naast dunne mest en een laag melkvetgehalte, enkele dagen af en toe het krachtvoer laten staan. 'In een koppel zijn er steeds weer een paar andere koeien die geen krachtvoer eten', aldus Dobbelaar.

Ook Leo Tjoonk, nutritionist rundvee bij Agrifirm, ziet kuilen met minder neutral detergent fiber (NDF) en veel suikers. 'Onze ervaring is dat er inderdaad een verhoogd risico is op pensverzuring, maar het is ook weer niet zo dat er in alle situaties pensverzuring optreedt.'

Hoog risico

Tjoonk adviseert om voorselectie aan het voerhek te voorkomen. Dat geeft immers een fors hoger risico op pensverzuring. 'Ook een goede verdeling van het voer over de dag is belangrijk.' Agrifirm wijst daarnaast op het bijsturen met rustig verteerbare voersoorten.

Dat vindt Dobbelaar ook. 'Geef verse koeien minder krachtvoer en verstrek krachtvoer dat minder snel fermenteert.'

Bietenperspulp

Ook wijst de Utrechtse veevoerdeskundige op de mogelijkheid om het basisrantsoen uit te breiden met bijproducten die traag fermenteren zoals bietenperspulp. Eventueel kan daar een een buffer bij zoals natriumbicarbonaat of gist.

Veel boeren kiezen ervoor om de snelle kuilen te corrigeren met het bijvoeren van structuurrijk voer. Dat is prima volgens Dobbelaar. 'Maar dat voer moet wel voldoende vezellengte hebben.' Daar ontbreekt het volgens hem vaak aan. 'Een langere vezel zorgt voor meer kauw en herkauw waardoor er meer buffering in de pens van de koe ontstaat. Dat remt de verzuring.'

Voorkomen
Volgens Tjoonk is het voorkomen van selectie en een geleidelijke voeropname belangrijker. 'Je moet zorgen dat de drogestofopname uit ruwvoer hoog genoeg is en geleidelijk is verdeeld.'