Frisse blik op agrarische verzekeringen

Wie over extreem weer praat met verzekeraars of ondernemers heeft het al lang niet meer over incidenten, maar over een nieuwe werkelijkheid. Met een onvoorstelbare impact. 'Zeker als je bedenkt dat gewassen voor langere tijd beschadigd kunnen raken', zegt Benjamin Overkleeft, adviseur bij LTO Noord Verzekeringen. 'De extremen zijn groot: akkerbouwgewassen verzuipen het ene jaar en ze verdorren een jaar later.'

Wat gebeurt er bij verzekeraars achter de schermen? Sommige partijen trekken zich compleet terug uit de agrarische markt, vanwege de complexiteit en de hoge financiële buffers die nodig zijn. Anderen verhogen premies en zetten in op preventiemaatregelen, zoals Achmea, met merken als Avéro Achmea en Interpolis. 'Voor boeren en tuinders wordt het steeds belangrijker om risico's en de mogelijke impact hiervan goed in beeld te hebben', vindt directeur Bernard Koeckhoven. 'Onze buitendienstmedewerkers zijn steeds meer riskmanagers. Zijn de risico's hoog door bijvoorbeeld een slordig erf, achterstallig onderhoud of onbeveiligde installaties of machines? Dan is de premie verhogen geen oplossing. Preventieve maatregelen die worden opgevolgd, zijn dan een eerste vereiste.'

Eenvoudige rekensom

Koeckhoven: 'Risico-inschatting is een relatief eenvoudige rekensom van kans maal de impact. Met preventie probeer je zowel de kans als de impact zo klein mogelijk te houden, zoals controles op elektrische installaties in stallen en compartimentering om grootschalige brand te voorkomen. Weerscalamiteiten zijn onvoorspelbaar en niet te voorkomen en zal je moeten blijven verzekeren. Door schades uit het verleden zullen bouwnormen worden aangepast, denk hierbij aan gehard glas in kassen tegen storm en hagel.'

Ook bij de Vereinigte Hagel ziet directeur Jan Schreuder het belang van risicomanagement groeien. 'Dat ga je terugzien in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid na 2020: steeds minder inkomenssteun voor agrariërs, maar ze wel beschermen tegen weerscalamiteiten. Verder zie ik dat jonge ondernemers, die hun bedrijf met vreemd kapitaal financieren, zich bewust goed verzekeren. Verzekeren geeft ook rust.'

Schoksgewijs

De Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwt voor steeds hogere 'klimaatgerelateerde schadelasten'. Volgens de toezichthouder kan dat leiden tot schoksgewijze premieverhogingen. Van premiestijgingen is bij Vereinigte Hagel vooralsnog geen sprake, belooft Schreuder. 'Onze coöperatie is actief in tien Europese landen. Als op één plek forse schade is, valt het in een ander gebied juist mee. Spreiding in de portefeuille, dat willen we. Daarom kunnen we scherp onderhandelen met herverzekeraars. Heb je als verzekeraar een enorme schade, dan zal de premie bij de herverzekeraars ook stijgen.'

Door schaalvergroting gaat in bedrijven steeds meer kapitaal om. Ondernemers willen zich vooral via de brede weersverzekering verzekeren, weet Schreuder als grootste aanbieder van brede weersverzekeringen in Nederland. 'Zo'n 60 procent van de telers heeft zich verzekerd tegen gewasschade door het weer. Waar vroeger telers nog weleens dachten: schade, dat hebben de buren, krabben ze zich inmiddels goed achter de oren.'

Moeizame start

De brede weersverzekering kende een moeizame start. Grootste struikelblokken bleken de kosten en de tegenvallende uitkeringen bij weersextremen. De overheidssubsidie van 11,2 miljoen aan premiebijdragen (tot maximaal 65 procent) trekt agrariërs nu over de streep. 'Waar ik me nog tegen verzet, is de assurantiebelasting van 21 procent, dat zie je nergens in Europa', zegt Schreuder. 'Omdat de overheidssubsidie grotendeels uit Brussel komt, is diezelfde overheid eigenlijk voor een relatief klein bedrag van alle weerclaims verlost.'

De combinatie van de weersextremen, het risicomanagement, de terugtrekkende verzekeraars en de schaalvergroting maken het aanbod schraler en bij sommige verzekeraars de premies hoger. 'Heb je een mooi nieuwe bedrijf, dan staan verzekeraars in de rij. Maar bouw je af en heb je opstal met asbest, dan wordt het steeds moeilijker om je te verzekeren', concludeert Overkleeft.

Heilloze weg

Volgens Koeckhoven is van een tweedeling geen sprake, maar hij noemt alle denkbare risico's verzekeren een 'heilloze weg'. 'De problemen worden dan door klimaatextremen en schaalvergroting zo groot dat de premies de pan uitrijzen en het solidariteitsprincipe van verzekeren verdwijnt. We móeten als land- en tuinbouw samen inspelen op veranderende en nieuwe risico's. Schade voorkomen en dus preventie zal een steeds grotere rol spelen.'
Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst