'Uiteindelijk is chemie doodlopend spoor'

'Landbouw zonder gewasbescherming is een utopie', verklaart Boonekamp. 'Dat geldt al vanaf het moment, zo'n tienduizend jaar geleden, toen de mens begon met het bedrijven van landbouw. Gewassen die we telen voor voedsel, moeten we op enige manier beschermen tegen ongewenste indringers.'

Boonekamp geeft graag een toelichting op de verduurzaming van de gewasbescherming en de bijbehorende voorwaarden. Tot zijn pensionering in 2016 werkte hij als businessunitmanager Biointeracties en Plantgezondheid, onderdeel van Wageningen University and Research. Sinds ruim een jaar is hij voorzitter van Artemis, de branchevereniging voor bedrijven die zich bezighouden met biologische gewasbescherming.

In lezingen die Boonekamp verzorgt over de evolutie van de gewasbescherming vertelt hij over de opkomst van chemische middelen en de effecten daarvan op de gewasopbrengsten. Hij benadrukt dat in een overgang naar een groenere gewasbescherming de productiecapaciteit op niveau moet blijven vanwege de wereldvoedselvoorziening.

Maatschappelijke druk

'Aan de andere kant is ook duidelijk dat chemie als basis voor de gewasbescherming een doodlopend spoor is. Dat is een gevolg van de maatschappelijke druk. Bovendien raakt de chemie uitgeput. Het afgelopen decennium zijn er amper werkzame stoffen bijgekomen.'

De tijd is ook wat dat betreft rijp voor een transitie naar groene gewasbescherming, stelt Boonekamp. Hij gelooft daarbij in het denken vanuit het perspectief van een weerbare plant. 'De gewasbescherming verandert dan van reactief in proactief en bestrijden is niet meer de regel, maar eerder een uitzondering.'

Knelpunt

Volgens de Artemis-voorzitter is de beperkte beschikbaarheid van biologische oplossingen een belangrijk knelpunt. 'Het Europese toelatingsbeleid is nog volledig ingesteld op chemische gewasbescherming en bij de beoordelingsinstanties is er te weinig kennis over groene middelen.' Te omslachtig, te traag en veel te duur, zo omschrijft hij de toelatingsprocedure voor groene middelen.

Namens Artemis pleit Boonekamp ervoor dat er in het Europese toelatingsbeleid een voorkeursbehandeling komt voor groene middelen. 'Kijk naar de Verenigde Staten. Daar geldt een beoordeling op risico en niet op het intrinsieke gevaar. Verder kijken Amerikanen ook veel meer naar het milieuvoordeel. Het gevolg is dat in de VS inmiddels zo'n vierhonderd biocontrols op de markt zijn, veel meer dan in Europa.'

Ambitie

Samen met de Europese koepelorganisatie voor biologische gewasbescherming IBMA is het de ambitie van Artemis om de vergroening van de gewasbescherming verregaand te faciliteren. Boonekamp verwacht dat de ontwikkeling de komende jaren heel snel kan gaan.

'Vanuit het onderzoek leren we steeds meer over het stimuleren van de weerbaarheid van gewassen. Moderne veredelingstechnieken kunnen daarbij leiden tot doorbraken. Maar dan moeten deze technieken wel worden toegelaten en niet onder gmo-wetgeving vallen. Verder komt er ook meer kennis over het inzetten van biostimulanten en plantversterkers.'

Lappendeken

Deze ontwikkelingen vragen niet alleen om nieuwe regels voor toelating, maar ook om de mogelijkheid om de juiste chemische middelen achter de hand te houden voor correctie, zegt de Artemis-voorzitter. 'De huidige Europese regels vormen een lappendeken en voldoen niet voor zo'n systeem. Ze zullen door één geïntegreerde wetgeving vervangen moeten worden.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst