'Wil je echt vooruit, verwerk dan mest serieus op grote schaal'

Op het eerste gezicht lijken de belangen tegengesteld: LTO Nederland lobbyt al enige tijd in Brussel voor erkenning en versoepeling van het mineralenconcentraat uit dierlijke mest als vervanger van kunstmest, waarmee het concentraat de concurrentie met kunstmest aangaat. Maar zo ziet voorzitter Marc van Doorn het niet. Sterker nog, de voorman van de kunstmestindustrie pleit voor een 'grootschalige gezamenlijke' aanpak. 'De nieuwe Europese meststoffenverordening zet ons aan het denken. We willen daar een positieve draai aan geven.'

Hoe kijkt u tegen het standpunt van LTO aan?

'We zijn voor nieuwe technieken om een betere benutting van meststoffen te krijgen. Vooral als het om duurzame bemesting gaat, is een combinatie van dierlijke en minerale meststoffen prima.

'Maar er moeten wel voorwaarden zijn. Mineralenconcentraat moet een bepaald nut hebben. Van 2 naar 1 procent kali en stikstof in mineralenconcentraat is een 100 procent vermindering. Op een gegeven moment moet je je afvragen wat je aan het doen bent. Eigenlijk zijn die normen arbitrair. Mineralenconcentraat is pas een meststof als het een nuttige bijdrage levert aan de plantengroei.

'Wij vinden ook dat er eisen aan de hoeveelheid organische stof in concentraten moeten worden gesteld. Als dat er veel in zit, moet het als organische meststof verkocht blijven worden. Dat is belangrijk om te voorkomen dat gevaarlijke mengsels worden gemaakt van organische en minerale meststoffen.'

Zijn mineralenconcentraten dan geen interessante markt voor uw branche?

'Niet direct, maar als je kijkt naar de mestverwerking, denk ik dat er een interessante samenwerking met de veehouderij in het verschiet ligt. Er is winst te halen uit het verder indrogen of indikken van dierlijke mest of mestconcentraten. Maar om dat economisch rendabel te doen, heb je grootschalige verwerking nodig. Dan kom je tot een nuttiger en nog beter exporteerbaar product dan bijvoorbeeld dikke fractie. Want daar zit nog altijd 70 procent water in.

'Bovendien ben je duurzamer bezig. Zo'n droge korrel is tenslotte veel goedkoper en makkelijker te transporteren dan mestconcentraten. Zelfs naar het buitenland zoals Zuid-Frankrijk of andere plekken waar een tekort is aan mineralen.'

Is zo'n droge organische korrel te produceren?

'Technisch kan het. Je hebt alleen veel energie nodig, want al het water uit de mest moet je verdampen. En dan liever niet met aardgas, want dat is veel te duur en niet duurzaam. Ik denk aan een slimme oplossing in samenwerking met de industrie. Al die witte wolkjes die in Nederland de lucht in gaan, is in principe warmte. We moeten het alleen naar de verwerkingsfabriek krijgen. Dat is een forse investering.'

Is de agrarische sector daarvoor ook nodig?

'Zeker, we willen graag met de sector in gesprek gaan om te kijken hoe we het op kunnen tuigen. Immers, we zijn nu met de hele mestproblematiek een weg ingeslagen om het behapbaar te maken op een relatief onprofessionele manier.

'Daarmee maak je kleine stapjes. Wil je echt vooruit, dan is mestverwerking op grote schaal nodig met serieuze chemische processen. Dan kan het ook duurzaam, energie-efficiënt en krijg je betere opbrengsten en producten die ook goed te vermarkten zijn.'

Wat moet hiervoor gebeuren?

'Uiteindelijk moeten we zoeken naar regionale oplossingen, omdat we geen grote transportstromen van drijfmest moeten creëren. Vervolgens heb je gebieden nodig waar veel energie of restwarmte wordt geproduceerd, die is te gebruiken voor het indrogen. Die zijn er volop in Nederland.

'Daarnaast heb je bedrijven nodig die aan de ene kant de mest verzamelen en aan de andere kant het ingedroogde mestproduct verkopen. Die rol kunnen wij op ons nemen.'

Is dat dan winstgevend voor u?

'Moeilijk, want de investeringen zijn groot. Het is niet rendabel zonder stimulering van buitenaf, als je er met normale rendementseisen naar kijkt. Schaalgrootte helpt, maar dan is het nog geen kip met de gouden eieren.

'Dus kom je bij de overheid, ja. Zij kan zeker een stimulerende rol spelen. Daar zijn ook regelingen voor. De mest moet verwerkt worden en zo slim, efficiënt en duurzaam mogelijk. Die opgave heeft niet alleen de landbouw als producent, daar kunnen wij met onze kennis en kunde aan meehelpen.'

En wat is de rol van de boer?

'Er is een gegarandeerde aanvoer van mest nodig, van een zo constante en best mogelijke kwaliteit. Wij kunnen onze fabrieken namelijk absoluut niet stilzetten.

'Verder moet de mest zo snel en efficiënt mogelijk naar de fabriek. Want hoe langer het in de kelder ligt, hoe meer methaan, ammoniak en andere stoffen de lucht in gaan, hoe minder je dat kunt gebruiken en hoe minder de mest waard wordt. De mest moet zo vers mogelijk worden afgevoerd. Dat is een heel andere werkwijze dan de sector nu gewend is.'

Is dit een oproep?

'Zo mag je het noemen. Het is een serieuze studie. Met Wageningen UR hebben al gekeken wat de beste technologie is. We willen nu de volgende stap te zetten. En dat is open het gesprek met andere partijen aangaan.
'Wil Nederland zijn hoogwaardig mondiale positie van de landbouw handhaven, dan kan dat alleen met slimme combinaties. Bovendien lever je zo echt een bijdrage aan een circulaire economie die de Nederlandse overheid en de Europa voor ogen heeft.'