Boeren willen geen 'oude natuur'

Agrarische bedrijven in Zuidelijk Flevoland tussen de A27, Gooiseweg, A6 en de Adelaarweg hebben nu nog vrij spel. Het is een open gebied met akkerbouwbedrijven en veehouderijen zo ver je kunt kijken. Toch dreigt dit beeld snel te veranderen. Twee projecten in het kader van het programma Nieuwe Natuur van provincie Flevoland en het project Oosterwold van de gemeenten Almere en Zeewolde kunnen de toekomst van deze bedrijven aardig in de war schoppen.
In december 2014 gaven Provinciale Staten toestemming tot het uitvoeren van de projecten Eemvallei en Noorderwold, nieuwe natuur tussen Oostvaardersplassen en Horsterwold die wordt beheerd door respectievelijk Staatsbosbeheer en Het Flevo-landschap. In hetzelfde gebied ontwikkelen de gemeenten Almere en Zeewolde Oosterwold. Percelen koopgrond waar particulieren de gelegenheid krijgen om behalve een eigen woning neer te zetten ook kleine natuurgebiedjes kunnen ontwikkelen en stadslandbouw bedrijven.
Die plannen met een gezamenlijk oppervlak van 800 hectare vormen een reële bedreiging voor de huidige agrarische bedrijven, benadrukken drie betrokken boeren die zijn aangeschoven aan de keukentafel van Roel Assies. Deze veehouder en akkerbouwer woont aan de Kluutweg en net als zijn buurman Mark Geling midden in het gebied waar de nieuwe natuur van de Eemvallei moet komen.
Hun collega Jan Teunis Boon boert weliswaar aan de andere kant van Zeewolde, maar is als voorzitter van LTO Noord Zuidelijk Flevoland nauw betrokken bij het project Oosterwold .
De jongste natuurplannen liggen gevoelig in het gebied. De twee eerdergenoemde natuurbeheerders willen er natuur ontwikkelen, maar mogen dat alleen doen als er draagvlak voor is. De boeren/grondgebruikers wordt echter tot nu toe niets gevraagd en ze dreigen zich maar te moeten schikken. De gelijkenis met de gang van zaken rond het Oostvaarderswold doemt ook zo weer op. Zeker nu een bureau in de arm is genomen om beide projecten te integreren tot een natuurzone.
Die aanpak moet dan ook anders, vinden de drie boeren. 'Er is ons een bottom-upbenadering beloofd. Maar sinds het principebesluit van Provinciale Staten, nu ruim een jaar geleden, hebben we noch van de initiatiefnemers noch van de provincie inhoudelijk iets gehoord', zegt Assies.

Nieuw bestemmingsplan

De drie zijn bang dat de functie landbouw die nu voor het hele gebied geldt, geheel of gedeeltelijk wordt omgezet in natuur. In gemeente Zeewolde wordt intussen gewerkt aan een nieuw bestemmingsplan buitengebied. 'Als je alle plannen bij elkaar optelt, gaat het op uitroken van de boeren lijken. Als LTO Noord-afdeling komen we zo goed mogelijk op voor de belangen van onze leden. Maar we zijn niet echt partij, dat zijn de grondeigenaren', stelt Boon vast. Het wrange is namelijk dat de meeste grond pachtgrond in eigendom is bij de staat.
Toch leggen de boeren zich niet zo maar bij de situatie neer. 'Iedereen hier zit in hetzelfde schuitje, we hebben elkaar nodig. De natuurbeheerders hebben nog grond liggen in het voormalige Oostvaarderswoldgebied. Maar die ligt dus verspreid en op de verkeerde plek', stelt Geling vast. Er moet dus flink worden geruild om de projecten die nu op stapel staan te realiseren.
Ook schreven zes boeren een protestbrief naar Provinciale Staten met de klacht dat rond het project Eemvallei iedere communicatie uitbleef. Provinciale Staten legden daarop enkele van de 22 projecten in voorbereiding tijdelijk stil (zie kader). Geling blijft argwanend: 'Hoewel het nog geen beklonken zaak is, zal het er wel van komen.'
Als voorzitter van ANV Akkerwaard ziet Geling kansen voor boeren in de natuurprojecten en eventueel stadslandbouw. 'Het moet geen 'oude natuur' worden, maar een systeem waarin ook boeren een rol spelen. De natuurbeheerders weten dat ze het niet alleen kunnen. Dit is dan ook de ultieme kans om natuur en landbouw dichter bij elkaar te brengen.'
Als het aan de drie boeren ligt, komt er een degelijk herverkavelingsplan. 'Tegenhouden doe je het niet, maar je gaat niet voor niks weg', waarschuwt Assies. Geling vult aan: 'Als deze plannen van maatschappelijk belang zijn, moeten ze ook zorgvuldig met de huidige bewoners omgaan. Daar hoort goed communiceren bij en boeren perspectief bieden.'