‘Groenbemester is volwaardig gewas’

Martin de VriesDe meeste telers kiezen voor een groenbemester als invulling voor de vergroening. Volgens Haagsma groeit hierdoor de kennis, met name bij de enkelvoudige varianten.
‘Vaak is de keuze gericht op de productie van organische stof. Veel telers denken dat de teelt van een groenbemester is geslaagd als er een flinke massa in het veld staat. Maar wat gebeurt er in de grond? Hoe ontwortelt het gewas zich? Wat is de invloed op het bodemleven? Daar gaan we meer onderzoek naar doen.’
Haagsma stelt dat er niet een enkel algemeen keuzeadvies valt te geven. ‘Er zijn zoveel aspecten waarop je de keuze voor een groenbemester kunt baseren. Bijvoorbeeld grondsoort en de gewaskeuze op een perceel. Maar ook het doel is belangrijk. Teel je een groenbemester om de structuur te verbeteren, om stikstof af te vangen of te fixeren? Iedere ondernemer moet daar voor zichzelf de keuze op baseren.’

Akkerranden

Adviseur Jeroen Willemse van DLV denkt dat akkerranden in principe de meest eenvoudige manier zijn om de vergroeningseisen in te vullen. Hij stelt echter dat de regels te veel van achter een bureau zijn ingekleed. ‘Kijkend naar de huidige regeling is er een aantal praktische bezwaren, waardoor de agrariër zich moet afvragen of hij wel wat met een akkerrand zou doen. Kijkend naar biodiversiteit en milieu is het wel de beste optie.’
Willemse wijst op enkele onpraktische situaties die door de regeltjes ontstaan. ‘Zo moet een akkerrand bijvoorbeeld blijven liggen tot 31 december. Totaal onhandig als je een rand achteraf moet ploegen. Het is de praktische invulling die veel agrariërs weerhoudt om de kansen, die er wel degelijk zijn, optimaal te benutten.’
Volgens Willemse zijn groenbemesters de goedkoopste en makkelijkste manier voor het binnenhalen van de GLB-gelden. ‘Akkerranden zijn interessant voor lokale en provinciale regelingen, zoals in Flevoland Pijler 2. Daar verdien je geld mee. Voor het GLB kun je ook gaan voor een eenvoudige onbeheerde akkerrand. Daarvoor zijn de opbrengsten misschien minder, maar de regels soepel en redelijk praktisch.’
Stikstofbindende en eiwitrijke gewassen zijn volgens Leo Tjoonk, kenniscoördinator ruwvoergewassen bij Agrifirm Feed, ook interessante opties als invulling voor vergroening. Luzerne, rode klaver, veldbonen en lupine staan al op de lijst. Soja is vermeld op de shortlist.
‘Kijk je naar de kwaliteit van eiwitten, dan scoort soja nogal wat beter dan de andere gewassen’, zegt Tjoonk. ‘Bovendien is er een markt voor, gezien de interesse voor niet genetisch gemodificeerde teelt. De keuze valt en staat natuurlijk met de opbrengst.’
Als soja wordt toegelaten op de lijst met gewassen die voor de vergroeningsgelden in aanmerking komen, zal die veel telers net over de streep trekken. Het gewas heeft in ieder geval potentie. ‘We hebben een lastig jaar achter de rug. Door het late voorjaar is de oogst wat moeizamer geweest. Daardoor is de kwaliteit niet altijd even goed geweest als de andere jaren. De sojaprijzen zijn gedaald. Daarom zouden de GLB-gelden net wat meer zekerheid kunnen bieden.’
Tjoonks advies is dat je het beste goed naar de grond kunt kijken. Hij ziet veel mogelijkheden voor samenwerking met de melkveehouderij. Met name in Flevoland zijn er kansen voor grote gemengde bedrijven. ‘Ga meer met elkaar om tafel om te kijken wat je bindt. Veehouders moeten mest kwijt, terwijl akkerbouwers die organische stof goed kunnen gebruiken. Kort door de bocht leent de teler zijn stro uit en krijgt daar aan het eind van het jaar mest voor terug.’
Op de lange termijn kun je volgens Tjoonk kijken naar een systeem om grond te ruilen. ‘Akkerbouwers krijgen zo meer grond onder het bedrijf om meer extensief te telen en kunnen tegelijk grasteelt voor de melkveehouder meenemen. Dat soort samenwerkingen dienen een gezamenlijk belang. Dat moet je los zien van vergroening. Dat zie ik meer als een license to produce.’