Xylella fastidiosa-bacterie rukt op

'Het is van het allergrootste belang dat de Xylella fastidiosa-bacterie zich hier niet gaat vestigen via planten die het bij zich hebben. In dat geval komt er volgens Europese wetgeving een bufferzone van 10 kilometer om de getroffen bedrijven te liggen en moeten de geïnfecteerde planten en bomen worden vernietigd. Dat betekent direct het faillissement van bedrijven. Als het in de regio's Zundert, Opheusden, Boskoop of Lottum opduikt, loopt de schade in de honderden miljoenen.'

Die waarschuwing klinkt uit de mond van Henk Raaijmakers, voorzitter van de vakgroep Bomen en Vaste Planten van LTO Nederland. Hij ziet met lede ogen aan dat de bacterie via Italië inmiddels Frankrijk heeft bereikt (zie kader) en onderkent het risico dat een verdere opmars richting Nederland teweeg zal brengen.
Zeker nu is de problematiek rond de Xylella fastidiosa-bacterie zeer actueel, stelt Raaijmakers. Hij wijst op de in dit jaargetijde 'volop aan de gang zijnde' handel in boomkwekerijproducten, met name de laanbomen en sierheesters.
In boomkwekerijproducten is Nederland de grootste exporteur, gevolgd door Italië. Dat land 'doet' qua omzet pakweg de helft van Nederland, maar is ook belangrijk in de doorvoer van producten. En daar - de Italiaanse export naar Nederland van boomkwekerijproducten - zit voor een belangrijk deel de kneep, is de overtuiging van Raaijmakers.

Demarcatiezone

De EU heeft weliswaar in Europa een demarcatiezone ingesteld voor de provincie Lecce, met een bufferzone van 10 kilometer. Toch loert het gevaar uit die richting. Enerzijds door 'lijnrijders', de bloemen- en plantenhandelaren die hun handel uit Italië halen en zich (nog) van geen kwaad bewust zijn, en anderszins door onwetende toeristen die een 'leuk olijfboompje' achterin de auto meenemen. Tegelijkertijd moet ook de vakhandel beducht zijn op de gevaren, vindt Raaijmakers.
'Het is, zeg ik, voor onze leden van het grootste belang om zo min mogelijk uit Italië te importeren. En als je dat wel doet, vergewis je je er dan van dat jouw leveranciers hun bedrijven laten toetsen op de aanwezigheid van Xylella.'
Raaijmakers laat zijn eigen kwekerij, De Oude Aa in Deurne, vier keer per jaar controleren door Naktuinbouw. 'In Italië gebeurt dat nauwelijks. Als je ernaar vraagt, zeggen ze bijna allemaal: 'Niet nodig, de bacterie komt hier niet voor.' Er heerst daar nog een hoge staat van ontkenning.'
De toenemende druk op Italiaanse kwekerijen vanwege de Xylella fastidiosa is meteen ook een valkuil: er vallen voor Nederlandse handelaren financiële voordeeltjes te behalen. 'Dat kan catastrofale effecten hebben, bijvoorbeeld als besmette partijen gaan opduiken aan de rand van steden, bij kwekerijen en tuincentra.'
Daarom zegt Raaijmakers: 'Laat het bij jouw leverancier, jouw 'preferred supplier', dáár testen. Dat zou een mooie oplossing zijn. Je kunt het natuurlijk niet verplichten, wel oproepen daartoe.'
Het sluiten van de grenzen is geen optie voor Raaijmakers. 'Wij zijn gebaat bij open grenzen.'

Preventie

Om de problemen te bezweren heeft de sector, samen met Naktuinbouw en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NWWA), ingezet op preventieve maatregelen, onder meer via hygiëneprotocollen en verscherpte importcontroles.
De komende winter werkt in dat opzicht mee. De lage temperaturen zijn nadelig voor de insecten die de bacterie verspreiden. Dat zijn zuigende insecten en dragers van de Xylella-bacterie zoals cicaden, die zich voeden met het sap uit het houtgedeelte van de plant. De bacterie blijft aan de mond van het insect kleven en gaat bij een volgende voeding weer op de volgende plant over.
Daarnaast monitort de NVWA de handel in waardplanten, planten waarop een organisme zoals Xylella fastidiosa de bestanddelen vindt die nodig zijn voor zijn groei. Vanuit de Italiaanse uitbraak monitort de NVWA zo'n 250 (waard)plantensoorten. Sinds de uitbraak op Corsica staat een intensivering van controles op de handel daarin op de agenda.
Inmiddels biedt Naktuinbouw een test aan waarmee is vast te stellen of de bacterie aanwezig is in een gewas. Daar wordt evenwel nog weinig gebruik van gemaakt.
Raaijmakers: 'Een test duurt enkele dagen en is logistiek lastig in te plannen. Want de handel in onze bedrijfstak is er één van 'nu een order, morgen leveren', in plaats van het 'leveren op afroep' zoals in het verleden, waarbij je producten op voorraad hield om deze twee of drie maanden later te leveren.'
Kwekers hebben weinig voorraad meer. 'Zij halen nu bij - uit Italië bijvoorbeeld - per order, om het meteen door te leveren en er zeker van te zijn dat er geen Italiaans materiaal achterblijft op de kwekerij.'

Minimaal

Mark Buimer, manager Routinelaboratorium van Naktuinbouw, erkent dat het aantal aanvragen voor de test 'minimaal' is. Sinds Naktuinbouw de test, op verzoek van de NVWA, eind juli operationeel heeft, is deze twee keer uitgevoerd. Beide keren op weefselkweekmateriaal, geïmporteerd uit de Verenigde Staten.
Naktuinbouw hoopt op toekomstige testen op producten uit Italië. Buimer: 'Dat zou een goede optie zijn, maar dat is momenteel (nog) geen verplichting.'

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    50 %
Meer weer