Duurzaam bosbeheer met krachtpatser Marco

Rein Beelen (58) uit Hierden wil het liefst altijd met een paard hout uit het bos slepen. Nu gebeurt dat nog slecht voor 10 procent met het paard; de rest met de trekker. Er komen steeds zwaardere machines in het bos. Dat is slecht voor de bosbodem. De grens van het toelaatbare wordt sinds de komst van de trekker, steeds verder opgeschoven, vindt Beelen.

Die organisatie is goed te spreken over het werk met paarden: 'Het bevalt ons goed, we gaan hem meer inzetten om vliegdennen op de heidevelden weg te halen', zegt de bosbeheerder in het kantoor.
Bijna vier kilometer noordelijk langs het fietspad staat zijn auto met paardentrailer. Doodstil en geen beweging, dus bellen. 'Het paard had je al gehoord en nu je praat, kijkt hij in jouw richting.' Circa 400 meter tegen de waterige zon in zie ik uiteindelijk beweging.

Beter dan per trekker

De achtjarige Belgische koudbloed Marco sleept forse vliegdennen naar een groene wal van dennentakken langs een bospad. Klaar om versnipperd te worden. 'Kijk, door hun grilliger vormen hoeven de zwaardere dennen met paardtransport minder gezaagd te worden dan bij vervoer met een trekker.' Onderweg naar de plek waar Beelen aan het werk is, lag al een dampende hoop van 2000 kubieke meter snippers, klaar voor de energiecentrale.
Af en toe zet het paard zich krachtig af om op gang te kunnen komen. Dat lukt altijd met het oog van de meester erbij. 'Ook op een steile helling', zegt Rein, wijzend naar een glooiend bosperceel in de verte. 'Daar kom je met een trekker niet tegenop. Met Marco lukt me dat wel. Die levert dan als ik hem de teugels geef wel 100 pk als het moet.'
De hengst heeft ook al elders zijn sporen verdiend. Geboortig in het Belgische Genk ging hij na op tweejarige leeftijd naar Denemarken als dekhengst. Weer terug naar de Belgische fokker, voor de merries uit eigen stal, is hij vervolgens door Rein gekocht.

Een goed span

Rein wisselt zware stukken af met lichtere vrachtjes, zodat het paard even op adem kan komen. 'Ik heb hem pas een jaar en het gaat al goed'. De ketting om het dikste deel van een tak en als de voerman de leidsels oppakt, zet Marco zich al schrap. 'Hoe meer contact je met het paard hebt, hoe beter de samenwerking gaat.'
Beelen is vorig jaar in drie maanden twee paarden verloren: 'De ene aan een koliek en Lex, die 26 is geworden, had een gat in de darm.'
De houtsleper raakt later in de auto tijdens de lunchpauze voor paard en mens niet uitgepraat over zijn ervaringen met Lex. Zoals een jachthond ongedurig wordt als de baas naar de kast gaat voor zijn jachtbroek, zo reageerde Lex ook als hij de trailer zag. 'Ik hoop nog eens een paard erbij te kunnen nemen, want met twee kun je samen meer en langer werken door een paar keer te wisselen op de dag.'
En de voerman dan, wordt die niet moe? 'Nee, het kost je nauwelijks moeite mee te lopen, het paard leidt. Na zo'n dag slaap ik bovendien heerlijk gezond.'

Kosten-baten

Beelen weet al dat zijn zoon hem niet zal opvolgen: 'Pa, zegt hij, wat je met oliedruk kunt, hoef je niet met bloeddruk te doen.'
De houtsleper zou graag meer werk doen met zijn paard: 'Als ik dat zou kunnen krijgen, ben ik ervan overtuigd dat mijn gehaktbal bij het avondeten drie keer groter zal zijn dan die van de loonwerker met steeds grotere oogstmachines, die soms wel 4 ton kosten. Marco heb ik vorig jaar voor 1500 euro gekocht.'
Hij vertelt dat rond 1975 de trekkers in het bos kwamen en vijftien tot twintig jaar geleden de processoren. 'Het moet alsmaar groter en sneller ten koste van hoe ze het bos achterlaten. Maar wie duurzaam bosbeheer wil, zal toch voor het paard moeten kiezen', zegt de verstokte paardenliefhebber. 'Ik kan het beoordelen want ik moet me noodgedwongen ook inzetten met trekker en zagers om jaarrond te kunnen werken. De stammen worden dan 'voorgesorteerd' tegen het bospad aangelegd, daar op maat gezaagd, gestapeld, geladen en uitgereden.'

Professional

Rein werkt met Marco voornamelijk op de Veluwe, maar heeft toch ook enkele steden in de Randstad tot klant. Naast hem weet de professional dat er een aantal minder ervaren collega's zich aanbieden. Soms gebeurt het hem, dat hij in tweede instantie wordt gebeld, omdat niet-professionele aanbieders het werk niet meer konden klaren. Rein geeft exacte maten op hoe het assortiment gezaagd moet worden voor hij met het paard kan gaan slepen.
Op weg naar de lunch kiest Marco gestaag zijn eigen weg. Het doet denken aan het kinderliedje 'van het karretje dat op de zandweg reed'. Eerst krijgt de dampende Marco een paardendeken om. Dan gaat de emmer met water omhoog tot voor zijn snuit, een bemoedigend tikje op de bil, op naar de trailer, waar brokjes en hooi hem voorgezet worden. Vanzelfsprekende wederzijdse genegenheid zolang het deze laatste voerman gegeven is met zijn paard in het bos te werken.
Als in de regels van het eerste couplet uit het kinderliedje:
'Het paardje liep met lusten
'k Wed dat het zelf de weg wel vindt
De voerman lei te rusten'.

Tekst en foto's: Kees de Kroon

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 6°
    20 %
  • Maandag
    11° / 7°
    95 %
Meer weer