Tweede leven voor bietenpunten

‘De suikerbiet scoort qua koolhydraten per hectare beter dan bijvoorbeeld riet, gras of maïs. Om maximale waarde uit de grondstoffen te halen, wordt er gekeken naar wat er met de restproducten kan worden gedaan. Monovergisting is een van de routes. De installatie is als het ware het afvoerputje van onze biobased activiteiten’, zegt Fetter.
Teun van der Weg is manager Green Energy bij Suiker Unie en verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van beide installaties. De opening van de vergisters, die overigens op enkele minieme details na exacte kopieën van elkaar zijn, staat hem helder op het netvlies.
‘In 2006 sprak Cosun al de missie uit om productstromen maximaal te benutten. Een jaar later werd een vergunning aangevraagd en verleend voor een installatie bij de fabriek in Hoogkerk, die het dubbele produceert van de huidige vergister’, vertelt Van der Weg.
ZLTO nam het initiatief in Noord-Brabant, nadat de suikerfabriek in Puttershoek de deuren sloot. De productie van Dinteloord ging daardoor met een 0,5 miljoen ton bieten per jaar omhoog. Flinke reststromen zijn voor duurzame energie in te zetten.

Stroomversnelling

De overname van CSM Suiker door Suiker Unie in 2007 bracht de ontwikkeling in een stroomversnelling. De duurzame strategie werd goedgekeurd door de telers, die aandeelhouders zijn in de coöperatie. Voorstudies werden uit de kast gehaald en subsidies aangevraagd.
In 2011 kon de installatie in Dinteloord en een jaar later die in Vierverlaten worden gestart. ‘Door het benutten van reststromen kan Suiker Unie meer winst maken. Dat vertaalt zich in een ledentoeslag en dus een netto hogere bietenprijs’, legt Van der Weg uit.
Met een totale productie van 10 miljoen kuub gas per locatie is Suiker Unie inmiddels de grootste groengasproducent van Nederland. De installaties draaien grotendeels op de bietenpunten uit de fabriek: 100.000 ton biomassa per jaar per locatie.
Maximaal 9 procent van de kleinere productstromen koopt Suiker Unie aan. Daarnaast dient perspulp als ingrediënt. ‘Als de marktvraag slecht is, gaat dit de vergister in. Zo ontlasten we de pulpdroger en dat is ook beter voor het milieu.’
De CO2-reductie bij de inzet van groen gas, dat door Suiker Unie wordt geproduceerd, bedraagt bijna 80 procent ten opzichte van gelijke inzet met fossiel gas. ‘Onze productiehoeveelheden zijn overigens niet te vergelijken met die van bijvoorbeeld Gasterra. Het aantal kubieke meters groen gas dat zo het gasnet op gaat is echter uniek’, zegt Van der Weg.
Essentieel is dat de biologie in de vergister op orde is, benadrukt de manager Green Energy. ‘Onregelmatig voeren zorgt voor schuimvorming en uiteindelijk een storing. Vergisting is niet zomaar een tweede tak, het zijn fabrieken. Procescontrole, metingen, monitoring, bewaking, het leveren van constante grondstoffen.’
Een vaste bezetting houdt dit proces draaiende. ‘Er is continu aandacht, terwijl veel installaties juist zijn gestart met het idee dat het er wel even bij kon. Wij hebben meteen goed rondgekeken en daar bij het ontwerp rekening mee gehouden’, vertelt Van der Weg. Tot dusver hebben beide installaties slechts één keer een verstoring gehad in de biologie waardoor ze twee weken stilstonden.

Geuroverlast

Doel was geen overlast voor de directe omgeving te veroorzaken. In Groningen is daar toch enige tijd mee geworsteld, erkent Fetter. ‘Geur is lastiger grijpbaar dan geluid. Een pomp maakt herrie en je treft maatregelen. Bij stank moet je eerst vaststellen ‘Wat ruiken we?’ en ontdekken waar het vandaan komt.’
De aandacht ging logischerwijs naar de filters. Dat bleek echter niet het enige probleem. ‘Het kostte tijd en moeite om de oorzaak te vinden. Diverse deskundigen hebben naar het probleem gekeken. Uiteindelijk bleek de digestaatscheiding een belangrijke veroorzaker.’
Het duurde enige tijd om de geur binnen normale proporties te krijgen. Van der Weg: ‘Dat is het nadeel van pionieren. Je haalt een oplossing niet zomaar even bij Media Markt.’
De toekomst is rooskleurig. Met het wegvallen van het suikerbietenquotum in 2017 ligt toename van grondstoffen voor de hand. ‘De productiepiek tijdens de bietencampagne kan met forse investeringen in de installaties worden opgevangen.’
Voor alle denkbare scenario’s heeft Suiker Unie een draaiboek klaarliggen. Ontwikkelingen richten zich op innovaties zoals het verwerken van diksap als grondstof voor chemicaliën, medicijnen, kunststof en voedselproducten. Fetter: ‘Dat staat nog in de kinderschoenen, maar het is aangenaam dat er al een route voor onze reststromen bestaat.’