Waterschap vraagt meer inzet boeren

Marjolein van WoerkomEen boer wil een sloot dempen, maar moet ergens anders rondom zijn land een sloot verbreden. Het is een voorbeeld van hoe de samenwerking tussen agrariërs en het hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden vorm kan krijgen.
‘Vroeger bepaalde het waterschap en mochten wij nergens aankomen’, illustreert Anton van Garderen, provinciaal bestuurslid van LTO Noord Utrecht. ‘Nu krijgen we de mogelijkheid om zelf kleine dingen op te lossen. Denk aan een stuw iets verder openzetten om nachtvorst te bestrijden. Er hoeft dan niemand van het waterschap langs te komen. Dat zorgt ook voor minder kosten. Een positieve verbetering.’
Het Raamwaterplan voor het Eiland van Schalkwijk is een eerste voorbeeld waarin het waterschap concreet stelt te willen samenwerken met de agrarische sector. De streek wordt nauw betrokken bij de uitwerking in deelplannen en ook bij sectorale waterprojecten.
‘De oplossingen zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het waterschap en van belanghebbenden’, stelt projectleider Jeroen Kessels van het hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden. ‘In plaats van dat het waterschap zelf ‘wateroplossingen’ aanbrengt in het gebied zal er veel meer in samenwerking gedaan worden.’
Momenteel liggen er twee belangrijke knelpunten in het gebied: voldoende water voor fruittelers en waterberging in de Polder Blokhoven. Als het gaat om dat eerste vindt het waterschap het niet meer vanzelfsprekend dat het investeringen doet voor wateraanvoer. Het waterschap wil dat belanghebbenden substantiële bijdragen gaan leveren aan de oplossing van dit watervraagstuk.
‘Dit leidde natuurlijk tot ontevredenheid bij de fruittelers’, zegt Van Garderen, zelf ook fruitteler. ‘We hebben nu een compromis weten te sluiten. De bestaande situatie wordt gehandhaafd. Maar als een fruitteler uitbreidt, moet hij voor dat deel voor zijn eigen watervoorziening zorgen.’

Polder Blokhoven

De Polder Blokhoven is een verhaal apart. De twee partijen zijn hier nog niet over uitgepraat.
In juli 2007 stond het water enkele dagen lang op het land, waardoor grassnedes niet naar huis gehaald konden worden. In november 2013 zorgde hevige regenval ook voor overlast.
‘We voldoen hier niet meer aan de NBW-normen (Nationaal Bestuursakkoord Water)’, stelt Kessels. ‘Grasland mag bijvoorbeeld maar eens in de tien jaar overstromen. Hier gebeurt dat vaker. Naar aanleiding hiervan hebben we het Eiland een waterschapsopgave van 26 hectare opgelegd, waarvan 14 in de Polder Blokhoven.’
De agrariërs zelf willen liever geen actie ondernemen. ‘Het kost minder om te accepteren dat de polder eens in de tien jaar blank staat en daar een schadevergoeding op te verhalen, dan nu te investeren in allerlei maatregelen’, zegt Van Garderen. ‘Wel willen we meedenken hoe de peilvakken het best te benutten zijn.’

Blauwe diensten

Samenwerking in blauwe diensten ziet Van Garderen in de toekomst wel gebeuren. Het waterschap heeft al een lijst van mogelijke diensten opgesteld, zoals natuurvriendelijk onderhoud, opvangen en tijdelijk bergen van neerslagpieken en driftreducerende maatregelen.
‘Beide partijen moeten er dan wel voordeel uit kunnen halen’, stelt de fruitteler. ‘Dan staan we open voor aanpassingen. Stel dat het waterschap een kanoroute wil aanleggen, waarvoor bredere sloten nodig zijn. Voor een boer met een boerderijwinkel kan dat gunstig uitpakken. Hij zal bereid zijn hieraan mee te werken.’
Maar voor een boer die volledig boert heeft een langsvarende kano geen toegevoegde waarde. ‘Hij zal niet gewillig zijn zijn sloten te verbreden. Pas als hij er op een andere manier voordeel uit kan halen, denk aan grondcompensatie, is hij wellicht bereid mee te werken. We zullen dit per geval moeten bekijken en de samenwerking verder aftasten.’