Cao, yes or no?

Onlangs sloten de onderhandelaars van LTO Nederland en de werknemersorganisaties FNV en CNV een principeakkoord voor de cao Open teelten en voor de cao Glastuinbouw. De vraag ‘Wel of geen cao?’ lijkt hier dan ook wat misplaatst.
Toch wordt die juist na het afsluiten van een akkoord wel gesteld. Uit twijfel of de achterban zich in de afspraken kan vinden. Is er niet te veel weggegeven? En is de overeengekomen aanpassing van de lonen niet te fors, gezien de moeilijke financiële positie van veel bedrijven?
Soms ook uit een zekere boosheid op de bonden die altijd overvragen en modernisering van de cao in de weg staan. Juist ook dit jaar kwam de vraag vaker op omdat de cao-onderhandelingen aanvankelijk te veel in het teken hebben gestaan van de loonparagraaf.
Pleitbezorgers en criticasters van de cao noemen de theoretische voor- en nadelen van de cao, zoals het uitschakelen van de concurrentie op arbeidsvoorwaarden als voordeel en verplicht kostenverhogend voor met name de ongeorganiseerde werkgevers als nadeel. Zekerheid over kosten als voordeel en inflexibiliteit als nadeel.
Theoretische voor- en nadelen, omdat we niet weten, gewend als we zijn aan de cao, wat de gevolgen zijn voor de sector wanneer we geen cao meer zouden afsluiten. Ook daar kunnen we alleen maar naar gissen.
Een loonexplosie in goede jaren die doorwerkt in jaren dat de opbrengstprijzen zoals nu sterk achterblijven? Vakbondsacties aan de poort bij de grote bedrijven? Ongelijk speelveld voor bedrijven? Geen toegang tot regelingen die alleen bij cao kunnen worden afgesproken? Extra eisen vanuit de retail in de vorm van meer en strengere certificering van het werkgeverschap? Geen bedrijfstak-eigen-regelingen voor piekarbeid, scholing en arbeidsomstandigheden? Een lappendeken van cao’s per onderneming?
Ik kies ervoor hier de theorie te laten voor wat zij is. Nederland is een ‘polderland’ en daarmee ook een cao-land. Niet goed denkbaar is dat grote sectoren als de glastuinbouw en ook de open teelten de cao bewust aan de kant schuiven.
We zouden onszelf er een slechte dienst mee bewijzen, ook omdat ons publieke arbeidsimago toch al kwetsbaar is. De opdracht is daarom om samen met de achterban en ondernemersgroepen in dialoog met de werknemersorganisaties tot passende afspraken te komen. Passende flexibiliteit, passende lonen, passende regelingen. En lukt iets niet dit jaar, dan is er altijd weer een volgend cao-jaar.

Nico van Ruiten