'Durf te blijven dromen'

Hoe kijken de ondernemers naar de kansen en uitdagingen van toen, nu en in de toekomst? Hun dromen van tien jaar geleden zijn daarin de leidraad. Dromen zijn juist voor ondernemers belangrijker dan veel mensen denken. Niet als 'mooie wens', maar als strategische brandstof.

Dromen zijn een essentieel onderdeel van succesvol ondernemen. Zeker in een uitdagende sector zoals de land- en tuinbouw, waar boeren en tuinders continu worden uitgedaagd door de wispelturige politiek om zich aan te passen. Het is deels inherent aan de veranderende tijd van de afgelopen tien jaar.

Duurzame producties zijn een harde voorwaarde, in plaats van enkel een ambitie. De intrede van digitalisering, data en technologie, die inmiddels mainstream zijn geworden, veranderende markten en ketens, waar meer de nadruk ligt op meerwaarde, en de verandering van bedrijfsstructuren. Denk aan enerzijds de schaalvergroting en anderzijds de verbreding.

Ook de maatschappelijk verwachtingen zijn veranderd in de afgelopen tien jaar. De strijd om de ruimte speelt nadrukkelijker. Dromen over het ondernemerschap en het eigen bedrijf is heel belangrijk. Juist ook in zo'n veranderende tijd.

Een droom zorgt ervoor dat je weet waar je naartoe werkt. Je maakt betere keuzes omdat je doel helder is. Je voorkomt dat je alleen 'doet wat moet' en geen koers houdt. Kortom: een droom hebben, is het begin van de visie van je bedrijf en jezelf als ondernemer.

De boeren en tuinders geportretteerd in de kerstspecial van Nieuwe Oogst van 19 december hadden en hebben allemaal een droom. En dan bedoel ik niet slechts 'wensen voor de toekomst'. Ze hadden allemaal een duidelijk beeld van de toekomst. Een beeld van waar zij naartoe wilden en wat zij wilden veranderen of verbeteren.

Zonder droom hadden zij de afgelopen tien jaar vooral gereageerd op wat er gebeurde. In plaats daarvan stuurden zij bewust hun toekomst, hun bedrijf en zichzelf vanuit hun droom.

Is dat een garantie dat dromen ook uitkomen? Nee, zeker niet. Onvoorziene zaken kwamen ook bij deze agrarisch ondernemers op hun pad, waardoor zij hun droom soms moesten bijstellen. Maar het gaf hen allemaal wel de energie, het doorzettingsvermogen en de creativiteit om door te pakken. Ook als het moeilijk was. Het maakte de offers die zij moesten doen om hun droom na te jagen betekenisvol. Durf te blijven dromen, ook als het tegenzit.