'Bizar dat er vlak voor kerst pas duidelijkheid komt over Nitraatrichtlijn'

Hoewel LTO kritisch is op de generieke maatregelen die in het 8e APN waren voorgesteld, zorgt uitstel voor langere onzekerheid over het aanstaande beleid. Doordat het 8e APN niet vóór 1 januari 2026 in werking treedt, blijven boeren langer in onzekerheid over de toekomstige regels. Dit belemmert goed ondernemerschap en staat verdere verbetering van de waterkwaliteit in de weg, zo meldt de organisatie in een schriftelijke verklaring.

De Tweede Kamer drong eerder deze week aan op uitstel van het besluit tot het nieuwe kabinet is aangetreden. Vrijdag maakte demissionair landbouwminister Femke Wiersma bekend het 8e APN niet op 1 januari in te voeren.

Het uitblijven van het 8e APN betekent dat het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn van kracht blijft totdat een nieuw actieprogramma is vastgesteld en doorgevoerd in nationale wet- en regelgeving. Daarmee blijven ook de bijbehorende maatregelen en beperkingen gelden.

Doelsturing op grondwater

LTO betreurt het dat door het uitblijven van het 8e Actieprogramma geen formele start kan worden gemaakt met doelsturing op het bovenste grondwater. Juist doelsturing kan boeren en de waterkwaliteit nieuw perspectief bieden, door te sturen op doelen in plaats van generieke maatregelen. In dit licht is het positief dat een meerderheid van de Tweede Kamer heeft uitgesproken hiermee door te willen gaan. Dat geeft vertrouwen dat doelsturing op grondwater alsnog een serieuze plek kan krijgen in het beleid.

LTO Nederland roept het ministerie van LVVN op om samen met de sector door te werken aan de verdere uitwerking van de doelsturingsaanpak. Het is essentieel dat deze aanpak zodanig wordt ingericht dat er in het najaar van 2026 op grote schaal kan worden gemeten en dat deze metingen ook daadwerkelijk meetellen bij het verkrijgen van uitzonderingen. Ook vraagt LTO het ministerie om vóór september 2026 volledige duidelijkheid te geven over het mineralenbeleid dat vanaf 2027 gaat gelden.

Verder verwijst LTO bij het formuleren van dit mineralenbeleid nadrukkelijk naar haar reacties op de internetconsultatie met betrekking tot het concept 8e APN en de internetconsultatie met betrekking tot stikstofgebruiksnormen en de aanwijzing van aandachtsgebieden. LTO wil hierover in gesprek met het ministerie en belangenpartijen om te komen tot een uitvoerbare en gedragen aanpak.

Jonge boeren teleurgesteld

NAJK is teleurgesteld over dit besluit. 'Het is treurig dat jonge boeren en tuinders nog een jaar moeten werken met het 7e APN', zegt Hilde Coolman, bestuurder NAJK met portefeuille akkerbouw. 'Het 8e APN biedt ruimte voor vakmanschap waar dat kan, en scherpt aan waar het doelbereik nog ver weg is.'

'Met het 8e APN zetten we stappen richting beleid op perceels- en gebiedsniveau, met doelsturing en daarmee meer eigen verantwoordelijkheid. Dat geeft boeren ruimte om hun vakmanschap in te zetten én draagt bij aan betere waterkwaliteit. Door nu vast te houden aan het 7e APN blijven we steken in een generieke aanpak die onvoldoende helpt om de waterdoelen te halen', vindt Coolman.

Het concept 8e APN bevat naast doelsturing ook maatregelen waar NAJK kritisch over is. In de kern vindt de organisatie voor jonge boeren het echter een stap vooruit ten opzichte van het huidige beleid. Door het uitstel blijven agrariërs gebonden aan uniforme voorschriften, ook in gebieden waar de doelen al worden gehaald, stelt NAJK..

'Het is bizar dat er vlak voor het kerstreces pas duidelijkheid komt over het beleid voor het nieuwe jaar. De wintergewassen zitten nota bene al in de grond', vervolgt Coolman. 'We lopen met dit besluite bovendien risico op extra bemoeienis vanuit Europa.'

Waterschappen

De Unie van Waterschappen heeft grote zorgen te hebben over het concept 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. De Unie is van mening dat met dit programma in de huidige vorm verbetering van de waterkwaliteit verder uit beeld raakt.

Voor de Unie van Waterschappen is het essentieel dat een nieuw actieprogramma geen achteruitgang van de waterkwaliteit veroorzaakt en voldoende bijdraagt aan verbetering van de waterkwaliteit om de Europese waterkwaliteitsdoelen te kunnen halen. Verder mag de resterende opgave niet worden afgewenteld op de regio. Het Rijk moet zijn systeemverantwoordelijkheid voor de mest- en nutriëntenproblematiek daadwerkelijk waarmaken, vindt de Unie.

'Juist nu is het nodig om maatregelen te nemen die aantoonbaar bijdragen aan schoon en gezond grond- en oppervlaktewater. De aangenomen motie bevestigt dat deze zorgen breed leven en dat zorgvuldigheid noodzakelijk is', zo meldt de Unie in een verklaring.