Aanbevelingen burgerberaad: duurzame landbouw moet lonen

In het advies wordt ook een financiële prikkel voorgesteld om de landbouw minder CO2 te laten uitstoten. Hiervoor zou aansluiting moeten worden gezocht met het emissiehandelssysteem ETS, waar de glastuinbouw al onder valt. Het idee daarachter is dat agrarische bedrijven uitstootrechten kunnen inkopen op basis van hoeveel zij gaan uitstoten. Volgens een berekening van CE Delft kan hiermee een vermindering van 4 megaton CO2 worden behaald.

De opbrengsten uit ETS moeten deels naar een omschakelfonds gaan en helpen om de prijs van producten niet onnodig te laten oplopen. Het huidige omschakelfonds heeft slechts 130,8 miljoen euro voor tien jaar beschikbaar. De burgerraad vindt dat veel te weinig om de innovatiekracht van boeren en tuinders te kunnen inzetten voor het klimaat.

Minder lasten

Nederland moet daarnaast binnen Europa pleiten voor minder administratieve lasten voor kleinere boerenbedrijven. Deze zijn slechts verantwoordelijk voor 10 tot 15 procent van de CO2-emissie, terwijl ze de helft van het aantal bedrijven uitmaken. Het zwaartepunt in het beleid moet bij de grootste vervuilers en megastallen komen te liggen, stelt de burgerraad.

Daarnaast wordt gepleit voor beleid dat jonge en startende boeren ondersteunt. En er moet beleid komen dat voor de komende twintig jaar voorspelbaar is. Voor de transitie naar een klimaatvriendelijke veeteelt en land- en tuinbouw moet er volgens de burgerraad een langetermijnvisie voor 2040 komen. Een uitgangspunt is de clustering van de biologische landbouw met een streefaandeel van 25 procent van het landbouwareaal in 2030.

Nederlanders moeten ook weer meer seizoensgebonden producten gaan consumeren. Focus in eerste instantie op lokale producenten, daarna op nationaal niveau en als laatste op Europees niveau, adviseert de burgerraad. Verder moeten bij teelten zo min mogelijk schadelijke gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest worden gebruikt. Het doel is deze volledig uit te sluiten.

Opvallend pleidooi

Opvallend is het pleidooi voor sectorgebonden overlegstructuren. Daarin werken onder meer overheid, boeren, consumenten en supermarkten samen aan de verduurzaming van de agrarische sector.

Het Nationaal Burgerberaad Klimaat bestaat uit 175 Nederlanders van 17 tot 87 jaar. Zij zijn gekozen uit alle hoeken van het land en met uiteenlopende meningen over klimaatbeleid. 'Het gaat letterlijk van klimaatactivisten tot ontkenners', zegt voorzitter Nienke Meijer. Mensen uit die laatste categorie maakten zich wel zorgen over thema's als milieuvervuiling of armoede, die ook een rol spelen in het klimaatbeleid. 'Al deze mensen hebben echt naar elkaar geluisterd.'

Het beraad sprak daarnaast met tientallen deskundigen en de deelnemers bezochten diverse bedrijven. Het resultaat is een rapport met tientallen aanbevelingen, waar soms bijna de hele groep het mee eens is. Zo kan 93 procent van de deelnemers zich vinden in de stelling dat duurzaam ondernemen in de landbouw moet lonen.

Het kabinet heeft toegezegd binnen zes maanden te reageren op het burgeradvies.