'Natuurinclusieve landbouw zit op verkeerde weg'

Structuurhervorming was noodzakelijk; er kwam sanerings- en bedrijfsontwikkelingsbeleid. Sanering door uitkoop van onrendabele bedrijven. Ontwikkeling door rentesubsidies voor moderne, efficiënte en economische bedrijfsvoering. De productie moest plaatsvinden op de geschiktste grond, en onrendabele grond moest een andere bestemming krijgen. Dit laatste is altijd door landbouworganisaties afgewezen.

Door de Wereldhandelsorganisatie werden aan producten gekoppelde Europese subsidies onmogelijk. Om subsidies te behouden, ontwikkelden landbouworganisaties rond 1999 het Europese Landbouwmodel: boeren verdienen een beloning voor prestaties rond natuur, landschap en producten met weinig hulpstoffen. Dit betekent het platteland bevolkt houden en produceren in een kleinschalige landbouw onder strikte milieurandvoorwaarden.

De opvatting was dat de Europese Unie zonder die voorwaarden de Verenigde Staten zou volgen: grote bedrijven. In dit 'model' ontbreekt het uit productie nemen van onrendabele grond. Landbouwsubsidies worden natuursubsidies, en geen voedselsubsidies.

In de Verenigde Staten bedragen de consumentenvoedselsubsidies zo'n 70 procent van de federale landbouwbegroting (142 miljard dollar). Een vierkoppig gezin dat onder 130 procent van de armoedegrens zit, krijgt iedere maand 750 dollar.

Voor het Europese model werd nieuw beleid ontwikkeld. Niet voor voedselvoorziening en consument, maar voor duurzame ofwel natuurinclusieve landbouw. Voor velen heeft duurzaamheid alleen betrekking op natuur en milieu, voor ondernemers ook op een economisch verantwoord bedrijf.

Misverstanden

Over het landbouwbeleid bestaan misverstanden door gebrek aan kennis en verkeerde interpretatie. 'Farm income' wordt verschillend vertaald. 'Income' betekent zowel inkomen als inkomsten. Inkomen is het verschil tussen omzet, inkomsten onder aftrek van kosten.

Men beweert dat het grootste deel van het boereninkomen subsidie is. In het natuurinclusieve landbouwbeleid maakt subsidie maar 3 procent uit van het inkomen. Als een boer met goede landbouwgrond onnodige kosten maakt door landelijke normen – in Nederland hoger vastgelegd dan Brussel nodig vindt – verlaagt dat juist het inkomen. Velen ondervinden dat en kopen dus grond.

Onnodige zogenaamde landbouwsubsidies, met bijbehorende wet- en regelgeving op goede grond, kunnen beter worden besteed. Zoals aan innovatie op weg naar nul emissie, het afprijzen van dure grond voor rendabele biolandbouw en woningbouw.

25 procent van de cultuurgrond kan worden gebruikt zonder de productie te verminderen. Het Wereld Natuur Fonds ziet dit in en zegt: als de landbouweconomie niet gezond is, verliezen we de strijd. De organisatie vindt voldoende voedsel voor een betaalbare prijs belangrijk. Dat was ook het doel van het Europese landbouwbeleid, maar wordt nu vergeten.