Grootschalige mestverwerking komt moeilijk van de grond, maar in Oss lukt het

Recente cijfers van het Nederlands Centrum Mestverwaarding (NCM) onderstrepen de conclusie van Stiphout. Nederland telde vorig jaar 213 grote en kleine mestverwerkingsinstallaties die samen 15 tot 16 miljoen ton mest verwerken. Groei is er nauwelijks, nieuwe initiatieven stuiten vaak op vergunningverlening.

De installatie met een capaciteit van 180.000 ton drijfmest van Loonbedrijf van Amstel is een uitzondering. Niet toevallig vond het symposium op deze locatie plaats. Van Amstel gaat varkensmest omzetten in 500.000 kuub groen gas, 40.000 ton vaste organische mest, 40.000 ton mineralenconcentraat en 100.000 kuub schoon water dat het loonbedrijf deels hergebruikt. Het gas gaat direct op het net en komt overeen met de jaarconsumptie van vijfhonderd huishoudens.

Vruchtbare Osse polders

Voor mestverwerking zijn de omstandigheden rondom Oss ideaal: hier ligt 10.000 hectare vruchtbare landbouwgrond op relatief grote afstand van natuur en burgerwoningen. Begin dit jaar verstrekte het ministerie van LVVN subsidie voor plannen om te komen tot een fieldlab 'Duurzame kringlooplandbouw Osse polders'. Het geld komt deels uit Brussel.

Met deze stap krijgen boeren rondom Oss de ruimte om innovaties te ontwikkelen die de bodem-, water- en luchtkwaliteit beschermen en tegelijk de voedselproductie op peil houden. Wethouder Sidney van den Bergh (CDA) hield een hartstochtelijk pleidooi voor het behoud van de Osse polders voor de voedselproductie. 'We moeten vruchtbare landbouwgrond beschermen zoals we ook grondwater beschermen. Daarom hier geen akkers met zonnepanelen, geen kinderdagverblijven en geen campings.'

Dat viel bij demissionair landbouwminister Femke Wiersma in goede aarde. 'Ik zeg niet dat er in de toekomst geen enkele hectare verloren gaat, maar we moeten in Nederland heel zuinig zijn op onze landbouwgrond. Zeker nu de voedselproductie wereldwijd onder druk staat', zei ze.

'Het Westen moet onafhankelijker worden, ook wat voedselproductie betreft', was de boodschap van staatssecretaris Gijs Tuinman van Defensie. 'Kalium komt voor 70 procent uit Wit-Rusland en Rusland, fosfaat vooral uit Marokko. De productie van kunstmest draait grotendeels op Russisch gas. Door drijfmest te benutten voor gas en mineralen neemt die afhankelijkheid af.'

Grote zorgen waren er over het vooralsnog niet verlengen van de pilot Mineralenconcentraat in 2026. Met deze pilot doet Nederland ervaring op met het vervangen van kunstmest door meststoffen uit drijfmest. Zonder verlenging neemt de druk op de mestmarkt sterk toe. Zeker zolang Europese versoepelingen rond renure nog niet zijn omgezet in nationale wetgeving. Joke Noorsij, teamcoördinator mestbeleid bij het landbouwministerie, kon geen uitsluitsel verschaffen over voortzetting van de pilot.