Mest als groen goud door inzet vergisting?

Monomestvergisters zijn aan de ene kant een aantrekkelijke financiële optie vanuit de geplande bijmengverplichting. Aan de andere kant bieden ze een mogelijkheid om broeikasgas en ammoniakemissies uit dierlijke mest te reduceren.

Voor welk type bedrijven zijn monomestvergisters interessant en welke ontwikkelingen moeten melkvee- en varkenshouders op de voet volgen? Vanuit het landelijke programma Integraal Aanpakken, waar de LLTB in Limburg kartrekker voor is, wordt hier volop ingezet.

In 2030 moet 20 procent van het gas dat Nederlandse huizen binnenstroomt groen zijn. Dat vraagt om een flinke groei: van 0,3 miljard kuub in 2024 naar 1,1 miljard kuub in 2030. Dit streven naar groen gas bijmengen moet de Nederlandse afhankelijkheid van aardgas verminderen, groengasproducenten zekerheid op de lange termijn bieden en gebruik van groen gas door de transportsector stimuleren.

Dierlijke mest speelt in dit spel een grote rol. Waar nu slechts 5 procent van alle mest wordt vergist, moet dat tegen 2030 45 procent zijn. 'We schatten dat zo'n zeshonderd bedrijven in Nederland gezamenlijk deze mogelijkheid kunnen onderzoeken', zegt Hans van den Boom, business developer bij Rabobank.

Projectmanager Sietse Draaijer van ReFerm, een consortium van bedrijven die zich bezighouden met mestvergisting, benadrukt hoe interessant monovergisting voor boeren is. 'Monomestvergisting kan tot drie keer meer CO2-uitstoot vermijden dan covergisting, waarbij andere reststromen mee worden vergist.'

'Dankzij de voorgenomen bijmengverplichting voor groen gas, die beloningen baseert op de mate van CO2-reductie en niet op het volume, biedt monomestvergisting een aantrekkelijke en krachtige mix van financieel voordeel en vermindering van emissies', zegt Draaijer.

Van den Boom: 'De interesse in monomestvergisting is gestaag toegenomen, gestimuleerd door de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE).' Hij ziet dat vooral grote melkvee- en varkensbedrijven serieus naar de opties kijken.

'Groen gas uit mest levert de hoogste CO2-reductie per kubieke meter, wat het aantrekkelijk maakt. Maar zonder de bijmengverplichting en met onzekere opbrengsten voor ongesubsidieerde Garanties van Oorsprong (GvO's) voor groen gas blijft de SDE-subsidie cruciaal voor investeringsbeslissingen van boeren', stelt de business developer.

SDE-tarieven omhoog

Als Den Haag echt meer groen gas uit mest wil, moeten de SDE-tarieven omhoog volgens Van den Boom, zodat het voor meer bedrijven aantrekkelijk wordt om te investeren. Hij adviseert boeren om hun businesscases zorgvuldig te berekenen op basis van huidige SDE-tarieven en tegelijkertijd goed de mogelijk hogere opbrengsten van de bijmengverplichting in acht te nemen.

'Het interessante is dat de bijmengverplichting op termijn waarschijnlijk lucratiever wordt dan de SDE. Dan ben je niet meer afhankelijk van subsidie. Dit biedt zicht op een rendabele businesscase na de twaalfjarige SDE-periode', legt Van den Boom uit. 'Dat is cruciaal om de emissiereductie van broeikasgassen en ammoniak ook na de SDE te realiseren. Kortom: ik raad boeren aan om zich goed te gaan oriënteren', benadrukt hij.

Schaal is een belangrijke factor, stelt Van den Boom. 'Projecten met meer dan 15.000 ton mest op één locatie hebben de beste kans om ook zonder SDE rendabel te zijn. Onder de bijmengverplichting wordt de marktprijs bepaald door vraag en aanbod, dus het is belangrijk om de kostprijs per kubieke meter groen gas laag te houden.' Een gemiddeld melkveebedrijf in Nederland produceert rond de 3.000 ton mest. Slechts een handvol grootschalige bedrijven haalt 15.000 ton mest.

Minstens 15.000 dierlijke mest per jaar nodig

Van den Boom: 'Om economisch rendabel te zijn, is een grote schaal nodig, denk aan minstens 15.000 ton dierlijke mest per jaar. Dit gaat meestal de capaciteit van individuele bedrijven te boven en dus komt samenwerking met omliggende bedrijven om de hoek kijken.'

Harm Smit, projectleider emissiereductie en mestverwaarding bij Wageningen University & Research: 'Mestvergisting speelt een cruciale rol in broeikasgassen verminderen en door een stikstofstripper toe te voegen kunnen melkveehouders ook meteen de ammoniakuitstoot aanpakken.' Daarnaast vraagt het stalaanpassingen (dagontmesting) om verse mest zo snel mogelijk en met minimale emissie uit de stal af te voeren naar de monomestvergistingsinstallatie.

Draaijer en Van den Boom adviseren melkvee- en varkenshouders de opties te verkennen en samen te werken met regionale collega's om de voordelen van monomestvergisting volledig te benutten. 'Het loont om je goed te oriënteren', zegt Draaijer. 'Dit kan bijvoorbeeld met de monomestvergistingsrekentool van Rabobank. Door je opties te kennen, kun je snel schakelen als de bijmengverplichting straks start.'