Los opvangen van vleeskalveren geeft heel snel rust

De studieavond in het Gelderse Barneveld op woensdag 12 november begon met een presentatie door Daniëlle Dijkstra van het Calf Expertise Centre (CEC). Zij vertelde over haar afstudeerstudie naar het los opvangen van kalveren in vergelijking tot opvangen in eenlingboxen.

Voor het los opvangen van de kalveren gebruikte Dijkstra een milkbar en een speenemmer met zes spenen, of de kalveren kregen melk in een trog met drijfspenen. Dit vergeleek ze met het opvangen van de kalveren in eenlingboxen. Na een week werden de kalveren in de eenlingboxen losgelaten en op dag veertien stopte de proef.

Het idee is dat melk in de milkbar snel afkoelt. In het onderzoek bleek dit niet het geval; de temperatuur daalde slechts licht. De drinksnelheid was aan de milkbar hoger dan vanuit de trog met drijfspenen of bij de kalveren in de eenlingboxen.

De kalveren aan de milkbar groeiden het snelst. De dieren kwamen in veertien dagen, gemeten op basis van de borstomvang, circa 16,4 kilo aan via de milkbar. Bij de drijfspenen was dit 14,7 kilo en individueel gehuisvest 14,1 kilo. Daarbij tekent Dijkstra aan dat die laatste groep te maken had met een gezondheidsprobleem. Het gedrag van de dieren verschilde niet tussen de systemen.

Kalverhouder Evert Verwoert uit het Gelderse Randwijk stapte over op los opvangen, omdat hij hierdoor samen met rubber inleggen op de roosters kon voldoen aan de Duitse Initiatieve Tierwohl (ITW)-eisen. Hij koos voor drijfspenen in de trog. 'Essentieel is dat de trog waterpas hangt, zodat overal evenveel melk staat. Controleer dat met de lange waterpas en loop het na het opzetten van de kalveren nog na.'

Onmisbare voorwaarde

Ervaren medewerkers zijn volgens Verwoert een andere onmisbare voorwaarde om kalveren los te kunnen opvangen bij aankomst. 'We zijn met negen mensen. Vier staan bij de kalveren in het hok en vier aan de voorzijde. De negende is vliegende keep', licht hij toe.

De kalverhouder geeft aan dat ervoor gezorgd wordt dat ieder kalf uit de speen drinkt. 'De eerste keer is dat nog water met elektrolyten. Je moet zeker weten dat ze drinken. Lukt het niet, dan krijgen de kalveren een streep. Als ze dan in de avond melk krijgen en ze drinken weer niet, dan gaan ze meteen naar het selectiehok.'

Op de tweede dag lukt het met zeven mensen, op de derde dag met vier en daarna kan Verwoert het alleen. Het voeren van de kalveren gaat steeds per groepje; de melk die de dieren krijgen moet warm zijn. Daarom gebruikt hij een melktaxi.

Sorteren op gewicht

Bij aankomst in de afdeling worden de kalveren op gewicht gesorteerd. Achteraan komen de zwaarste dieren, vooraan de lichtste. In deze groep zitten doorgaans de kalveren waarvan er een of twee niet drinken. Die kunnen dan direct naar het selectiehok, dat zich vooraan in de afdeling bevindt. Van de zwaarste kalveren die helemaal achteraan zitten, hoeft er bijna nooit een naar het selectiehok.

Het gebruik van de drijfspenen bevalt goed. Vrijwel alle kalveren drinken uit de speen. De dieren blijven in totaal negen weken aan de speen. Afwennen moet geleidelijk gebeuren. Eerst geeft Verwoert de kalveren een tijdje één keer per dag melk, daarna een paar dagen tweemaal daags een kleine portie.

De eerste dagen loopt Verwoert bij de controle door het hok. 'Je moet echt meer tijd besteden aan observatie van de kalveren. Dat is een nadeel', zegt hij. Maar de ervaringen met los opvangen zijn over het algemeen goed. 'We hebben weinig verzuurde kalveren en geen uitgedroogde exemplaren. De uitval is 1,7 procent, vooral door coccidiose of longproblemen.'

Het werkplezier is flink toegenomen, vindt de ondernemer. 'Het lossen van de kalveren is gemakkelijker. Om de kalveren aan de speen te krijgen, is er een arbeidspiek. Maar de periode daarna geeft veel minder piekmomenten. En we hebben geen babyboxen meer nodig die je weer moet weghalen. Het voordeel van los opvangen en het gebruik van de spenen is dat de dieren heel snel rustig zijn. We willen dan ook niet meer zonder de spenen.'

Speenbakken bevallen goed

Ook Twan Hag, die samen met zijn vader rosé kalveren houdt in het Overijsselse Haaksbergen, is overgestapt op los opvangen. Ze gebruiken speenbakken. Bij de opleg van de kalveren werken ze met z'n tweeën. 'De een vult de speenbakken vanuit de melktaxi, zo komt de melk er met 40 graden Celsius in. De helft van de kalveren drinkt uit zichzelf. De ander helpt de dieren die dit niet direct doen.'

Hag en zijn vader zijn hier bij de 740 startkalveren in de eerste dagen tweeënhalf uur mee bezig. 'Na dag vier of vijf drinken alle kalveren vanzelf en kun je alleen gaan voeren', aldus Hag. Na het voeren van de melk gaan alle bakken op de kop, om goed uit te lekken. Een paar keer per ronde worden ze tussentijds schoongespoten en aan het einde van de opfok worden ze intensief gereinigd. De spenen gaan daarbij in de wasmachine.

Ook Hag merkt op dat los opvangen snel zorgt voor rust in de stal. Dat komt doordat de kalveren aan hun zuigbehoefte kunnen voldoen en ze alle ruimte hebben om te liggen. 'Met de speenbakken kunnen we de liters snel opbouwen, omdat er geen pensdrinkers meer zijn. Het voeren van ruwvoer gaat makkelijker. En je hoeft geen hekjes te plaatsen en weer weg te halen.'