Hutspotproject: biologische aardappelen, peen en uien constant in schappen

Digni van den Dries is namens de biologische boeren betrokken bij het zogenoemde Hutspotproject. 'We voeren een serie gesprekken met de supermarkten', licht hij toe. 'Biologisch heeft het imago duur te zijn. En soms scheelt het ook behoorlijk. Met aardappelen, wortelen en uien willen we dat imago veranderen. Voor een prijs die nauwelijks verschilt met de gangbare varianten kunnen we consumenten biologische alternatieven bieden.'

Belangrijk in die ontwikkeling is dat de kostprijs van de teelt naar beneden moet. Tijdens de Biovelddag in Lelystad gaf adviseur Christoffel den Herder van Ceres Horti Advice uitleg over hoe gezocht wordt naar stabiele en productieve teeltsystemen in uien. Elders zijn proeven met robuuste aardappel- en peenrassen. In Lelystad wordt de (traditionele) volvelds uienteelt vergeleken met de teelt van uien op verhoogde bedden en/of op ruggen.

Omloopsnelheid

Van den Dries stelt wel meteen dat niet alleen de kostprijs van de teelt biologische hutspot duurder maakt. 'Dit komt ook door de omzetsnelheid in de supermarkten en de daaraan gekoppelde extra prijs voor verliezen en de minder efficiënte logistiek. Als biologische boeren een constante en toereikende stroom van producten kunnen leveren en de supermarkten leggen die producten prominenter en aantrekkelijker geprijsd in het schap, bereiken ze samen hun doel.'

Den Herder werpt ondertussen een blik op de genoemde teeltproef tijdens de Biovelddag. Welk systeem laat de uien het beste groeien en ontwikkelen? Zijn ziekten, plagen of onkruiden beter te voorkomen of te onderdrukken op ruggen, bedden of in het volveldssysteem? 'We deden al de ervaring op dat uien op lossere grond een uitgebreider wortelstelsel ontwikkelen', vertelt Den Herder.

Dat is volgens de adviseur goed voor de opname van water en voeding, en dus voor constant doorgroeien. Den Herder: 'We hebben het onderdeel met die lossere bodem aan de demonstratie toegevoegd door dwars op de behandeling de helft van het veld 25 centimeter diep te woelen.'

Zwak wortelgestel

Frans Koeckhoven, bekend van de ecoploegen, is bij de presentatie aanwezig. Hij noemt dat lostrekken van de bodem een plus. Den Herder gelooft in de positieve kant van dat losse bed voor de uien met hun zwak tot matig ontwikkelde wortelgestel ten opzichte van andere akkerbouwgewassen.

Als kanttekening meldt de adviseur van Ceres Horti Advice dat valse meeldauw in uien zich niet zal laten beïnvloeden door de keuze voor volvelds, verhoogde bedden of ruggen. 'Meeldauw verspreidt zich als het in de lucht zit, net zoals bij phytophthora in aardappelen. Misschien is het wel positief voor het gewas als het loof mooi rechtop groeit. Een goede bemesting is wel belangrijk voor de plantgezondheid. Zowel te weinig als te veel bemesting kan negatief zijn.'

Steekproef

Uit iedere gewoelde behandeling heeft Den Herder een steekproef met uien gehaald om ze te vergelijken. 'Het is nog te vroeg om conclusies te trekken. Wanneer het gewas uitgegroeid is, vergelijken we de uien in deze behandelingen. We zullen dat communiceren via de pers en via de nieuwsbrieven van het Hutspotproject. En het komt ook zeker voorbij op de winterbijeenkomsten voor telers.'

Samen met de aanwezige telers kijkt Den Herder toch al even nader naar de uien uit de drie behandelingen. De adviseur concludeert dat de uien op de verhoogde (en in dit geval ook gewoelde) bedden een voorsprong hebben in de ontwikkeling. 'Ze lopen ongeveer tien dagen voor op de andere behandelingen. Het resultaat is uniformer en ik denk dat je dit als teler een veelbelovend gewas vindt. Je verwacht dat er bij deze uien meer in de juiste maat zullen zijn.'

De uien in Lelystad hebben een bijzonder vlotte start gemaakt. Den Herder: 'Dankzij een heel mooie regenbui direct na de zaai sloot alles gelijk goed aan. In de ruggen is de beworteling enorm ontwikkeld. Zo hebben de wortels bijvoorbeeld veel bereik.'

Vochthuishouding

Een goede vochthuishouding in dit jaar kan voor de uien een verschillend beeld geven per behandeling als het jaar zo droog is als een paar jaar geleden of juist zo nat als vorig jaar. 'Vooral in jaren die niet optimaal zijn, zal een stabiel systeem voor biologische telers extra belangrijk zijn. Dan is een net iets bovengemiddelde oogst nog lucratiever', stelt Den Herder.

Door na het zaaien de losse grond lichtjes aan te drukken met een rol, brengt de teler de capillaire werking terug in de gewoelde bedden. Het zijn allemaal dingen om over na te denken en ze verschillen per grondsoort en systeem. Den Herder: 'In Flevoland hebben we een mooie grond voor de vochthuishouding. Dat kan elders moeilijker zijn.'

De sporen rond de bedden zijn op het demoperceel niet heel diep. Bij iets diepere sporen verwacht de adviseur een betere afwatering als er een stevige bui valt. In gangbare teelt staat het systeem op ruggen erom bekend dat onkruid gemakkelijker te bestrijden is.

'In de biologische teelt kunnen de ruggen op een ander gebied negatief zijn. Daar schoffelt de teler en beschadigt zo makkelijker de wortels die vlak bij de oppervlakte groeien. Dat kan een gemakkelijke inval zijn voor een schimmel als fusarium. Dat is dus iets om als teler rekening mee te houden, als is het voor een gangbare boer die spuit tegen onkruid geen punt', besluit Den Herder.