Nieuwe stikstofaanpak Noord-Brabant mikpunt van kritiek

Stallen in provincie Noord-Brabant die ouder zijn dan vijftien of – in het geval van melkvee- en kalverhouders – twintig jaar moeten op 1 juli 2026 zijn aangepast. Voor de moderniseringsslag hebben de veehouders geen natuurvergunning meer nodig. In plaats daarvan kunnen ze zelf kiezen met welke aanpassingen ze gaan voldoen aan het emissiereductiepad.

De veehouders die hun stallen gaan aanpassen, moeten een melding doen die uitmondt in een maatwerkvoorschrift. Met deze nieuwe aanvliegroute wil de provincie de vastgelopen stikstofaanpak los trekken. Gedeputeerde Staten kwamen onlangs tot ieders verrassing met deze nieuwe tactiek op de proppen.

Vergunningverlening stokte

Want, zo lichtte stikstofgedeputeerde Wilma Dirken (VVD) voor de verzamelde pers uitgebreid toe, het vorige aanvalsplan om de stikstofuitstoot in de landbouw te tackelen, zette geen zoden aan de dijk. 'We zagen dat de vergunningverlening stokte. We willen geen dag langer wachten, want iedereen zit vast.'

Dirken zegt heel goed te hebben geluisterd naar wat de agrarische sector al een hele tijd zegt en wat ook in het Bouwstenendocument emissiereductie landbouw van het Interprovinciaal Overleg en LTO Nederland staat: 'Ondernemers willen graag aan de gang met doelsturing en willen keuzemogelijkheden hebben.'

Alleen het 'hoe' ontbreekt in dat document, stelt de gedeputeerde. 'Wij zijn daar zo dicht mogelijk bij aangesloten met onze nieuwe aanpak en hebben ook uitgewerkt hoe de veehouderij de reductie kan realiseren. Dus op welke manier kunnen bedrijven in 2035 voldoen aan hun emissieplafond. Daar is dit overgangsbeleid voor ontworpen.'

Niet meer voor de rechter

Het grote verschil met de vorige stikstofaanpak – met vervroegde deadlines voor vergunningaanvragen en de realisatie van emissiereductie – is volgens Dirken dat niet meer iedere verleende vergunning bij de rechter kan worden aangevochten. 'Omdat in de praktijk misschien 84,9 procent reductie wordt behaald, in plaats van de 85 procent waarop de vergunning is afgegeven', geeft ze aan.

In de nieuwe aanpak doen de systemen misschien niet waarvoor ze in de boeken stonden, maar dat wil volgens Dirken niet zeggen dat er geen andere producten in de markt zijn die wel voor een reductie in de praktijk zorgen. 'Van mij hoeft niet alles een Rav-code te hebben of door Wageningen University & Research te zijn getest. Zo zijn we ook van de discussie af of een systeem nu wel of niet precies zoveel procent ammoniak reduceert.'

De provincie gaat de bedrijven verzoeken de al ingediende aanvragen kosteloos in te trekken en te vervangen door een melding. De nieuwe koers is volgens Dirken juridisch geborgd, omdat bij het treffen van passende maatregelen geen 100 procent zekerheid hoeft te zijn over het effect ervan. Dat is wel het geval bij vergunningverlening. 'We hebben dit laten dubbelchecken. Maar we zijn ook de eerste provincie die het zo doet, dus het is afwachten.'

In 2030 bekijkt de provincie of de veehouders op koers liggen of dat extra maatregelen nodig zijn. In 2035 moet de stikstofemissie van de hele Brabantse veehouderijsector met 46 procent zijn afgenomen. Per sector stelt de provincie binnenkort nog een emissieplafond vast.

Keuzemenu met maatregelen

Boeren kunnen kiezen uit een menukaart van systemen en maatregelen. Naar verwachting is het keuzemenu eind november een feit. Maar dan moeten Provinciale Staten het voorstel voor de nieuwe stikstofaanpak nog wel bekrachtigen. Dat moet gebeuren op 12 december 2025.

Veehouders met verouderde stallen moeten daarna zo snel mogelijk een plan indienen waarin staat hoe zij op 1 juli 2026 aan de normen voldoen. Ze hebben dus een halfjaar de tijd om hun stallen aan te passen.

Het gaat in ieder geval om de 1.400 veehouders wiens vergunningaanvraag al een tijdje op stapel ligt bij de provincie. Zij mogen niet meer dieren gaan houden om de kosten van de stalaanpassingen terug te verdienen.

ZLTO not amused

De nieuwe aanpak klinkt niet alle agrarisch ondernemers als muziek in de oren, blijkt uit de reactie van belangenvereniging ZLTO. 'Beroerd', zo betitelt bestuurslid Angelique Huijben het plan van Gedeputeerde Staten.

'Ons voorstel was om de kritische depositiewaarde uit de wet te halen en daarmee de vergunningverlening weer op gang te krijgen. Daarmee creëer je de gewenste dynamiek om tot een substantiële verlaging van de ammoniakuitstoot te komen, want er worden dan nieuwe stallen gerealiseerd met emissiearme systemen', verklaart Huijben. 'In plaats daarvan houdt de provincie vast aan het Stallenbesluit. Dat is onverteerbaar.'

Daarnaast is de deadline van 1 juli 2026 volgens Huijben veel te kort dag. 'Je kunt onmogelijk verwachten dat alle veehouders dan al maatregelen hebben genomen', zegt de ZLTO-bestuurder. 'De aanpak van de provincie is met stoom en kokend water tot stand gebracht.'