Varkenshouders zijn druk met toekomstplannen

Dat bleek maandagavond 23 juni tijdens het webinar 'Ondernemen in de varkenshouderij: wat kan er wel' van Rabobank en Nieuwe Oogst. Het feit dat varkenshouders breder kijken, neemt niet weg dat de verduurzaming van de sector in de afgelopen jaren sterk is afgeremd door knellende wetgeving, zegt voorzitter Linda Verriet van de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV).

'Ondanks het feit dat varkensbedrijven in Nederland hun emissies al fors hebben verlaagd, staan jonge enthousiaste ondernemers in de wacht', geeft Verriet aan. 'Net zoals alle mooie plannen voor nog minder emissie en die voor meer dierenwelzijn.'

Jorrit Dekkers, directeur Food & Agri Midden- en Oost-Brabant bij Rabobank, geeft in het webinar aan dat de varkenshouderij er financieel gezien in de afgelopen dertig jaar niet zo goed voor heeft gestaan. 'Maar door de vergunningenproblematiek kan het geld niet goed stromen en liggen de ontwikkelingen op thema's als verduurzaming, emissiereductie en dierenwelzijn al jaren bijna stil.'

Toch ziet Dekkers wel dat varkenshouders bezig zijn met de toekomst. 'Ze staan overal voor open en willen sneller vooruit dan we volgens het beleid van Rabobank van ze verwachten. Er wordt momenteel vooral geïnvesteerd in diergezondheid – bijvoorbeeld met depop-repop en de aankoop van SPF-varkensstapels –, hygiëne, automatisering en data.'

Ook kopen varkenshouders tweede locaties aan, wordt er geïnvesteerd in grond en is er steeds meer aandacht voor de medewerkers. 'En tegelijkertijd zien we ook dat er aflossingen worden gedaan. Dit maakt bedrijven sterker', zegt Dekkers. 'Maar toch is dit niet hetzelfde als investeren in de verbetering van het bedrijf.

Toekomst voor medewerkers creëren

Het familiebedrijf van varkenshouder Marko van Asten heeft al ervaring opgedaan met meerdere locaties in Duitsland en Nederland en met het werken met veel medewerkers. 'Je moet bedrijfsleiders en medewerkers vertrouwen geven, anders werkt het niet. Wij bieden jonge enthousiaste managementtrainees een uitdaging en toekomstperspectief via een eigen opleiding. Dit om ervoor te zorgen dat ze blijven.'

Han Rutgers uit het Overijsselse Wierden heeft sinds vorig jaar een tweede locatie. 'De ruimte die er nog is op het thuisbedrijf hebben we nodig om uiterlijk in 2035 de stap naar vrijloophokken voor de kraamzeugen te kunnen maken. De tweede locatie hebben we aangepast naar de eisen van het Beter Leven-keurmerk voor biggen en vleesvarkens.'

Op de tweede locatie is ook ruimte voor monomestvergisting. Rutgers: 'We zijn ons samen met anderen aan het oriënteren op een coöperatie die mest vergist en groen gas produceert. Maar het verdienmodel is nog flinterdun. Het is dus nog te vroeg om erin te investeren.'

Op het bedrijf van Van Asten is mestvergisting een onderdeel van de droom naar een maatschappelijk geaccepteerde varkenshouderij met nagenoeg geen emissies. 'Wij hebben het bedrijf van onze ouders gekregen, en wij willen het uiteindelijk ook weer kunnen doorgeven aan onze opvolgers. Dat moet lukken. Het varkens is immers een uniek kringloopdier dat reststromen goed tot waarde kan brengen.'

De ondernemer doelt daarbij op het feit dat een varken niet alleen vlees produceert, maar ook mest. Via vergisting wordt die mest omgezet in energie. Van Asten. 'En om dat nog efficiënter te doen, zijn we onlangs overgeschakeld van het leveren van elektriciteit naar het leveren van groen gas.'

Verbetering diergezondheid

De aanpak van de vruchtbaarheids- en longziekte Porcine Reproductive and Respiratory Disease (PRRS) staat bij de POV hoog op de agenda. 'Diergezondheid staat bij ons bovenaan. Een PRRS-vrij Nederland is noodzakelijk en een functionele investering', stelt Verriet in het webinar.

Van Asten vindt dat de aanpak van PRRS sneller en ambitieuzer mag. 'Nu er bedrijven stoppen, neemt de veedichtheid af en is een PRRS-vrij Nederland ook sneller haalbaar', zegt hij. Ook Rutgers vindt diergezondheid belangrijk. 'Om de gezondheidsstatus van ons bedrijf te verbeteren, hebben we in 2021 besloten om zelf zeugen aan te fokken. Er komen nu geen dieren meer binnen op ons bedrijf.'

Het houden van varkens met een krulstaart ziet de Overijsselse ondernemer als uitdaging. 'Zodra we onze tweede locatie op orde hebben, gaan we proefdraaien. Je kunt immers niet wachten tot 2030. Ik verwacht sensoren en kunstmatige intelligentie ons gaan helpen in de overstap. Daarmee kunnen we mogelijk eerder signaleren wanneer er iets aan de hand is, zodat we tijdig kunnen ingrijpen.'

Op de varkensbedrijven van Van Asten hebben de zeugen al een krulstaart. 'Dat gaat goed. Nu zetten we de stap naar biggen en vleesvarkens. Staartbijten volledig voorkomen zal nooit lukken. Maar voor die varkens die toch een aangebeten staart hebben, moet wel een oplossing komen. Je moet ze nog wel kunnen leveren en tot waarde kunnen brengen.'