Slager uit Beieren gaat Duits landbouwbeleid vormgeven

In de nieuwe Duitse regering wordt de landbouwminister geleverd door de CSU, de christendemocratische partij uit de zuidelijke deelstaat Beieren. Met de voordracht van Alois Rainer heeft CSU-partijleider Markus Söder een duidelijk signaal gegeven dat het wat hem betreft is gedaan met de invloed van de milieu- en dierenwelzijnsbeweging. Vlees wordt uit de verdachtenbank gehaald en boeren en tuinders krijgen weer de waardering die ze volgens de conservatieve CSU verdienen.

De 60-jarige Rainer stamt uit een slagersfamilie met traditioneel veel belangstelling voor politiek. Zelf richtte hij zich eerst op het overnemen van de slagerij annex het restaurant van zijn vader. Met het behalen van zijn slagersvakdiploma op 21-jarige leeftijd had hij daarvoor een goede uitgangspositie. Pas drie jaar later werd hij lid van de CSU. Als 31-jarige werd Rainer gekozen tot burgemeester van zijn achtduizend inwoners tellende woonplaats Haibach. Hij vervulde die nevenbetrekking achttien jaar lang.

15.000 blikken worst

In 2013 werd Rainer gevraagd om zich kandidaat te stellen voor de Bondsdag. Hij voerde vervolgens intensief campagne, met onder meer het gratis uitdelen van zo'n 15.000 blikjes met traditioneel gemaakte worst en een foto van zichzelf op de verpakking. Dit deed hij onder het motto: 'Laat het u geen worst zijn wie u in Berlijn vertegenwoordigt.' Hij won met een glanzende meerderheid van ruim 61 procent in zijn kiesdistrict.

In de Bondsdag was Rainer de afgelopen jaren onder meer lid van de Landbouwcommissie. Daar had met name voedselkwaliteit zijn aandacht. Maar zijn activiteiten in het parlement lagen vooral op het gebied van financieel beleid en begrotingen. Zijn politieke instelling wordt geschetst als rustig en evenwichtig, niet sensatiebelust maar wel duidelijk. En vooral gericht op het bereiken van resultaten.

Als landbouwminister heeft Rainer inmiddels al een aantal doelstellingen geformuleerd die hij wil bereiken. Hij wil met name de boeren bevrijden van het steeds toenemende aantal regels en verplichtingen en hen meer vrijheid geven in hun bedrijfsvoering. Want boeren en tuinders zijn 'de ruggengraat van het platteland'. Ze verdienen 'respect, betrouwbaar beleid en eerlijke randvoorwaarden', zei hij kort na zijn beëdiging als minister.

Vleestaks van tafel

Zijn allereerste politieke uitspraak kwam al voor het officiële aantreden. Die deed hij tijdens een interview met het veelgelezen blad Bild, waarin hij stelde dat er zeker géén extra vleestaks komt. Zijn voorganger Özdemir had dat afgesproken met maatschappelijke organisaties en de Toekomstcommissie Landbouw.

Om te beginnen zou een extra belasting van 10 eurocent per kilo vlees worden ingevoerd om de consumptie te ontmoedigen. 'Geen sprake van', aldus Rainer in Bild. 'De prijs van vlees wordt bepaald door de markt, niet door de minister.'

Een paar andere beleidsvoornemens staan zwart-op-wit in het nieuwe regeerakkoord. Zo is daarin vastgelegd dat de belastingvrijstelling voor agrarische diesel weer zo snel mogelijk wordt ingevoerd. Om veebestanden te beschermen tegen de wolf zal het verruimde EU-beleid voor het afschieten van de dieren direct in Duitse wetgeving worden omgezet.

Veehouders die nieuwe stallen bouwen krijgen de garantie dat ze daarin tenminste twintig jaar lang kunnen blijven produceren. En het regeerakkoord belooft ook dat er alles aan zal worden gedaan om de zelfvoorzieningsgraad van tuinbouwproducten in Duitsland aanmerkelijk te verhogen. In dat kader wordt onder meer de regeling voor seizoensarbeid verruimd.

Biologische landbouw

In de beleidsplannen staan voornemens om de biologische land- en tuinbouw te stimuleren. Maar in het akkoord met de SPD hebben de christendemocraten weten te voorkomen dat er streefgetallen worden genoemd.

Heel opmerkelijk is dat de betreffende alinea begint met de constatering dat 'conventionele en biologische bedrijfsvoering voor ons gelijkwaardig is'. Daarmee wordt nadrukkelijk afstand genomen van de vorige regering die de biologische land- en tuinbouw hoger waardeerde dan de gangbare.

Wat betreft Europees beleid wil de nieuwe Duitse regering zich sterk maken voor gelijke concurrentievoorwaarden tussen lidstaten. Een speerpunt waar Rainer mee naar Brussel gaat, is om nieuwe eisen aan boeren in het EU-landbouwbeleid steeds te combineren met een toereikende financiële compensatie die hoger is dan de huidige.

GLB anders vormgeven

Daarnaast moet het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) transparanter, efficiënter en met minder bureaucratie worden vormgegeven. Het zijn ongetwijfeld punten waarin Rainer samen kan optrekken met de Nederlandse landbouwminister.

Met zijn slagersdiploma is Rainer de enige in het Duitse kabinet met een voltooide vakopleiding. Uit Beieren is te horen dat het ook zijn taak wordt om de collega-bewindslieden met hun wetenschappelijke scholing met de voeten op de grond te houden. Praktische inbreng direct vanuit het landelijk gebied moet eraan bijdragen dat de zorgen van de kiezer en sentimenten in de samenleving in het regeringsoverleg in Berlijn worden gehoord en erkend.