Ook spuiten op een chemievrij leliegewas

Een veelgehoorde klacht van omwonenden van leliepercelen is dat ze regelmatig spuitmachines in het gewas zien rijden. Maar aan de buitenkant kunnen zij niet zien met welke middelen wordt gespoten. Het is precies om die reden dat projectleider Ben Seubring van het programma 'Duurzame Bollenteelt Drenthe' woensdag bij een open dag aan het proefveld met chemievrije lelies in het Drentse Dwingeloo een grote spuitmachine heeft laten neerzetten.

'Ook in chemievrije lelies wordt gespoten met middelen om het gewas weerbaarder te houden. Dus als een spuitmachine rondrijdt, betekent dat niet per definitie dat chemische middelen worden toegepast', verklaart Seubring. In het programma 'Duurzame Bollenteelt Drenthe' wordt sinds 2021 onderzoek uitgevoerd met als doel verduurzaming van de lelieteelt met perspectief voor de telers en minder impact voor het milieu.

Onderdeel van het programma is dit jaar een demo op een praktijkperceel waar de lelies chemievrij worden geteeld. De projectleider legt uit dat de onkruidbestrijding is uitgevoerd met een wiedeg en in objecten deels met en deels zonder handmatige onkruidbestrijding. Verder liggen er voor de ziektebestrijding stroken waarop alleen Olie H is gespoten, naast onbehandelde stroken en stroken met middelen die een Skal-toelating hebben en waar dus biologische middelen mogen worden toegepast.

Biologisch is geen doel op zich

Overigens spreekt Seubring nadrukkelijk over het onderzoeken van de mogelijkheden van chemievrije teelt en niet van de biologische teelt van lelies. 'In ons programma is biologisch geen doel op zich. We telen hier in Dwingeloo ook niet op een biologisch perceel. De middelen die we toepassen, zijn vooral bedoeld om het leliegewas weerbaarder te maken tegen ziekten en plagen. We gebruiken daarvoor drie leliesoorten die sterk zijn in de teelt en weinig ziektegevoelig.'

Op het eerste oog is de projectleider niet ontevreden over de resultaten. Hij geeft het leliegewas een 7 tot een 8 op een schaal van 10. Het gewas staat er gezond bij, met hier en daar een vlekje vuur of een beschadiging vanwege de wiedeg. 'Na de oogst gaan we de opbrengsten en maatsortering bepalen en ook de kosten van de teelt op een rij zetten. Pas dan kunnen we daadwerkelijk conclusies trekken.'

De aanwezige lelietelers kijken met de belangstelling naar het demoperceel. Een Drentse teler meldt dat hij in de praktijk al op behoorlijke schaal experimenteert met groene middelen. 'Van de spuitmiddelen die we toepassen, is zo'n 40 procent al niet-chemisch. We zetten flinke stappen als het gaat om milieubelasting terugdringen. Dit perceel ziet er nu goed uit, maar het gaat erom wat in de grond gebeurt. Vooral de opbouw van meer virusdruk is een belangrijk aandachtspunt.'

Wekelijks wiedeggen

Een Noord-Hollandse lelieteler is goed te spreken over de demo-opzet om te komen tot een chemievrije teelt. Hij is onder meer geïnteresseerd in de onkruidbestrijding en ziet wat de mogelijkheden zijn van wekelijks wiedeggen kort na planten tot het einde van de zomer, als het gewas dicht staat. 'Dat biedt perspectief. Al zijn we bij mechanische onkruidbestrijding wel afhankelijk van de sterke leliesoorten. Het gewas moet niet te veel beschadigen, omdat daardoor toch invalpoorten ontstaan voor virusaantastingen.'

Het programma 'Duurzame Bollenteelt Drenthe' moet bijdragen aan het bevorderen van de dialoog tussen telers en omwonenden. Daarbij is het doel dat beide partijen begrip hebben voor elkaars situatie. De open dag op het praktijkperceel in Dwingeloo trekt veel omwonenden en andere geïnteresseerden. Zij zijn overwegend positief over de transparantie van de bollensector en welke stappen de sector probeert te zetten.

'Het grote probleem blijft toch dat we regelmatig grote tanks met gewasbeschermingsmiddelen zien rondrijden. Die voeren bespuitingen uit met voor ons onbekende middelen', verklaart een bezoeker. 'Aan de buitenkant zien wij niet of met een groen middel of een chemisch middel wordt gespoten. Dat zou op de een of andere manier beter kenbaar moeten worden gemaakt.'

Het programma 'Duurzame Bollenteelt Drenthe' is onderdeel van het landelijke Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Onderzoeksinstelling HLB voert het bijbehorende onderzoek uit. Bij het programma zijn ook de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, provincie Drenthe, lokale overheden en regionale bollenkwekers betrokken. 2024 is het laatste jaar van het programma, maar de initiatiefnemers hopen op een vervolg om nog meer stappen te zetten naar een bollenteelt met meer maatschappelijke draagvlak.