Boerengrond eigenlijk te rijk voor kruiden

Door de roep om meer biodiversiteit en nieuwe wetgeving neemt de belangstelling voor kruidenrijk grasland toe. ‘Het managen van kruiden is een uitdaging', ziet productmanager veehouderij Jan Roothaert van zadenleverancier Limagrain. 'We introduceren kruiden op gronden die vruchtbaar zijn en zorgen voor optimale groei van Engels raaigras. Het is moeilijk concurreren. Eigenlijk vragen kruiden om schrale gronden.'

Kruiden groeiden vroeger in Nederland op arme gronden. Roothaert: 'De grond nu is rijk aan voedingsstoffen door bemesting. Veehouders die willen omschakelen, moeten verschralen en spaarzamer bemesten. Dat kan, want vlinderbloemigen in kruidenrijk grasland voorzien in de eigen stikstofvoorziening. We zien al gebruikers die prima met graslandkruiden kunnen omgaan.'

Voor intensievere bedrijven is kruidenrijk grasland een grotere uitdaging. 'Dit vanwege het evenwicht om mest op het eigen bedrijf aan te wenden versus het afvoeren daarvan', stelt Roothaert. Verder is kruidenrijk grasland volgens de productmanager zeer geschikt om in te zaaien in bufferstroken.

In de keuze voor het juiste mengsel zijn veel opties, afhankelijk van waar het grasland voor bedoeld is. Voor een kruidenrijk perceel dat bestemd is voor maaien, is rode klaver een goede optie.

Rode klaver heeft grote bladeren en een opgaande groei. Daardoor past deze perfect in een maaimengsel. De diepe beworteling is een ander kenmerk van klaver. Dat verzekert melkveehouders van opbrengst in droge jaren. Daarnaast bindt het stikstof uit de lucht en verhoogt rode klaver de opbrengsten. Hierdoor is minder mest nodig. Rode klaver draagt bovendien bij aan een hoger eiwitgehalte in het ruwvoer.

Witte klaver

Witte klaver is juist geschikt voor beweidingspercelen. De klaver heeft een goede standvastigheid en vult open plekken in het weiland op door uitlopers. Net zoals rode klaver, bindt ook witte klaver stikstof uit de lucht en verhoogt het kruid de opbrengsten. Het is een eiwitrijk product.

Smalle weegbree en cichorei zijn geschikt voor beide systemen. Cichorei kenmerkt zich door een goede blad-stengelverhouding. Dit verbetert de voederwaarde. Het gewas kan daarnaast frequent gemaaid worden en blijft in de zomer productief in het weidesysteem.

Door een natuurlijke nitrificatieremmer heeft smalle weegbree een hoge stikstofbenutting in de bodem. Verder heeft dit kruid een goed aanpassingsvermogen tussen maaien en beweiden en kent het een steile bladstand. Daardoor krijgen andere kruiden en grassen ook voldoende ruimte om zich te ontwikkelen.

Ruwvoerspecialist Lieke Luiten van zadenleverancier DLF raadt aan om kruidenrijk grasland tussen april en september in te zaaien op een vochtig en warm zaaibed van minimaal 10 graden. Opnieuw inzaaien, geeft het beste effect. 'Daarbij is een minimale pH-waarde van 5,5 op zandbodems en 6,0 op kleibodems noodzakelijk.’

Een stevig zaaidbed is eveneens belangrijk. ‘Zaai niet dieper dan 1 centimeter en rol het zaaibed nog een keer voor een goed bodemcontact met de zaadjes.’

Doorzaaien is in bestaand grasland ook een optie. De opkomst is dan echter niet zo hoog als bij nieuwe inzaai. Volgens Luiten moet het grasland eerst losgetrokken worden met een wiedeg en kort afgemaaid of beweid worden met een maximale lengte van 4 tot 5 centimeter.

Onkruid bestrijden

Het advies van Luiten is om voor het inzaaien van kruidenrijk grasland eerst alle onkruid te bestrijden met een herbicide. ‘Smalle weegbree en cichorei groeien vergelijkbaar met veelvoorkomende onkruiden. Dat betekent dat wanneer deze kruiden gevestigd zijn onkruiden geen ruimte meer hebben.’

De stikstofbemesting voor kruidenrijk grasland ligt veel lager dan regulier grasland. Kruidenrijk grasland dat weinig tot geen stikstofbemesting krijgt, levert een vergelijkbare opbrengst op als graslanden die jaarlijks zo'n 300 kilo stikstof per hectare krijgen. Daarom is het belangrijk dat het aandeel kruiden in het grasland stabiel blijft.

Jos Deckers, sales director bij DSV zaden, spreekt liever over soortenrijk grasland dan kruidenrijk grasland. ‘Soortenrijk grasland bestaat uit drie componenten: kruiden, grassen en vlinderbloemigen.’ De eerste twee snedes kunnen volgens hem gewoon bemest worden. Het liefst iets minder dan de normale bemesting voor grasland. ‘Zo help je het soortenrijk mengsel met opstarten. Daarna moet het gewas het zelf doen.’

De vlinderbloemigen nemen stikstof op uit de lucht en kunnen zichzelf en de soorten om zich heen daarmee voorzien. Deckers: ‘Vlinderbloemigen hebben een eigen stikstoffabriek. Stikstof uit drijfmest en kunstmest zorgt ervoor dat grassen harder groeien en de vlinderbloemigen lui worden. Hierdoor worden de grassen dominant en verdwijnen de vlinderbloemigen.'