Adema: boer weer meer baas op eigen erf

'In Nederland en zeker in Flevoland is er genoeg ruimte voor een robuuste akkerbouw', stelt Adema. 'Er moet echter wel wat veranderen. Ook akkerbouwers moeten verder verduurzamen met de kringloop als basis, maar ze hoeven zeker niet allemaal biologisch te worden. In onze plannen nemen we ook voor de akkerbouwers een eerlijke prijs als vertrekpunt en streven we ernaar dat de boer in het algemeen weer meer baas is op zijn eigen erf.'

Adema hield vooral een opbeurend verhaal voor de akkerbouwers. De bijeenkomst in het schoolgebouw van Aeres-MBO was georganiseerd door accountantskantoor Countus in samenwerking met Agrofoodcluster, Horizon Flevoland, Stichting Future Food Production, FAJK, LTO en het project Akker van de Toekomst. Overdag had de minister een korte excursie gemaakt langs een aantal bedrijven in de akkerbouwketen in de Noordoostpolder.

Hij was onder meer onder de indruk na een bezoek aan uienexportbedrijf Waterman. 'Daar is goed te zien wat het belang is van een stevige akkerbouwsector voor de wereldwijde voedselvoorziening en voedselzekerheid. Directe of indirect speelt de Nederlandse akkerbouw daarbij een belangrijke rol. Ik ben ook overtuigd dat we producten zullen blijven exporteren. Daarvoor hebben we een robuuste sector nodig met voldoende omvang.'

Eerlijke boerenprijs

In het Landbouwakkoord wordt gekeken naar de toekomst van de landbouw met het jaar 2040 als horizon. In de transitie daar naartoe is er volgens Adema volop aandacht voor het verdienvermogen van boeren. Zijn motto is dat de keten zich sterk maakt voor een eerlijke boerenprijs. 'Wij vragen aan de keten om daarvoor zekerheid te bieden en ook supermarkten zullen moeten leveren. Lukt dat niet, dan gaan we dat met wetgeving afdwingen.'

Een akkerbouwer in de zaal reageert sceptisch op het voornemen van de minister. Hij stelt dat er al jaren goede voornemens zijn om betere boerenprijzen te bedingen in de keten, maar dat er juist nu veel vraag is naar goedkoop voedsel vanwege de onzekere tijden. Volgens Adema zijn dat vooral problemen van dit moment. 'We moeten vooruitkijken en volgens mij is goedkoop voedsel geen oplossing voor armoede, dat is vooral een maatschappelijk probleem.'

Ook zegt Adema dat hij in het Landbouwakkoord meer wil inzetten op de eigen verantwoordelijkheid van de boeren. Geen generieke maatregelen en geen middelenvoorschriften, maar sturen op doelen, luidt zijn boodschap. 'Akkerbouwers moeten hun emissie beperken en weten zelf wel hoe ze dat kunnen doen, maar we komen wel met ze afrekenen op die doelen.'

Aan de slag in Brussel

Overigens erkent de minister dat in de Europese regelgeving nog steeds vooral gestuurd wordt op middelen. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en ook de invulling van het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn zijn daarvan de sprekende voorbeelden. 'Wij moeten hier in Brussel mee aan de slag en de Europese Commissie overtuigen dat we boeren meer vrij kunnen laten in hun bedrijfsvoering. Zeker de jongere generatie heeft wat dat betreft voldoende in haar mars.'

In het overleg over het Landbouwakkoord zit de overheid met vijftig partijen aan tafel. Adema noemt dat een unieke situatie en wijst de akkerbouwers in Emmeloord erop dat elke sector over zijn eigen toekomst meepraat. 'Voor sommige sectoren is de opgave in de transitie aanzienlijk groter dan die voor de akkerbouw. Ons doel is samen een toekomst neerzetten voor de Nederlandse landbouw en wij zullen als overheid die transitie faciliteren.'

In zijn visie op de transitiepaden geeft Adema aan dat de overheid ervan uitgaat dat 30 procent van de boeren op termijn wel wil stoppen met het bedrijf. Ook verwacht hij dat 30 procent kiest voor een biologische bedrijfsvoering of de richting van multifunctionele of natuurinclusieve landbouw opgaat. 'De rest van de boeren en dus ook akkerbouwers zal blijven telen voor de wereldmarkt. Dat is een grote groep en die zullen we goed in beeld moeten houden met ons beleid.'

Meer groene middelen

De ontwikkeling van de biologische landbouw vindt Adema belangrijk, maar zeker niet een oplossing voor elk landbouwbedrijf. Volgens de landbouwminister zijn er meer mogelijkheden om te verduurzamen. 'We willen minder afhankelijk zijn van chemie en daar is innovatie voor nodig. Meer groene middelen en liever vandaag nog dan morgen aan de slag met Crispr-Cas. Ook daar proberen we Brussel van te overtuigen.'

Een Flevolandse akkerbouwer in de zaal zegt dat hij blij is dat de minister zich wil inzetten voor een stevige akkerbouwsector. 'Het is belangrijk dat de overheid wil uitdragen dat wij in Flevoland en ook in Nederland het meest duurzaam gewassen kunnen telen, maar we hebben daarvoor wel grond nodig. Daarom wil ik de minister ook vragen om de goede landbouwgronden in onze provincie te beschermen.'

Een heldere boodschap, constateert Adema. 'Het besef is er dat grond belangrijk is en dat de akkerbouwsector veel te bieden heeft. Met een nieuw Landbouwakkoord gaan we ervan uit dat 2023 het jaar van de oplossingen wordt en dat de landbouw vooral voor oplossingen zorgt. Uiteindelijk moet de maatschappij trots zijn op de boeren en moeten we ervoor zorgen dat de vele vlaggen in het land weer worden omgedraaid.'