Waterstof in glastuinbouw komt dichterbij

Glastuinbouw Nederland en de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen trekken samen op in het creëren van een impuls voor het gebruik van waterstof in de glastuinbouw. In regio's en clusters zijn kansrijke ideeën verzameld en staan pilots in de startblokken.

'Om waterstof rendabel te maken en de transitie te versnellen, moeten we telers inspireren. We moeten laten zien dat er een businesscase is. Samen maken we een blauwdruk voor het gebruik van waterstof in de tuinbouw. En als we opschaling kunnen creëren, daalt de kostprijs vanzelf', vertelt Anneke van de Kamp van de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen.

De kansen van waterstof zijn ook politiek Den Haag binnengedrongen. In het coalitieakkoord staat dat de glastuinbouw potentie heeft om koploper te zijn in energiezuinige en circulaire productie van hoogwaardige producten. Tegelijkertijd stelt het kabinet dat de sector nog te veel leunt op aardgas. Waterstof wordt, naast geothermie, biomassa, restwarmte en elektrificatie, genoemd als oplossing.

'Vooral voor tuinbouwclusters waar geothermie of restwarmte niet mogelijk is, kan waterstof interessant zijn. Denk aan gebieden in Noord-Limburg', stelt Van de Kamp.

Ook op Europees niveau wordt de potentie van waterstof gezien. Medio september meldde voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie dat er een waterstofbank komt. Het bedrag in die bank bedraagt 3 miljard euro. Dat is een mooie stap, aldus Van de Kamp. 'Deze bank maakt de levensvatbaarheid van waterstof in de tuinbouw groter. Waterstof moet immers op grotere schaal worden ontwikkeld dan louter in Nederland.'

Grote kans op tekort

Van de Kamp geeft aan dat elke sector de komende jaren wil verduurzamen. Daarmee neemt de druk op waterstof toe. 'Er zijn zoveel initiatieven afhankelijk van waterstof. De kans op een tekort is groot. Het is goed dat ze dat in Brussel ook beseffen.' En hoewel de omschakeling naar waterstof in de praktijk meer dan 3 miljard euro zal kosten, geeft Van de Kamp wel aan dat dit aantoont dat de intenties goed zijn.

Maar de ambitie om in 2030 al zo'n 10 miljoen ton duurzame waterstof in de Europese Unie te produceren, vindt Van de Kamp wel wat ambitieus. 'Als we de helft daarvan in praktijk kunnen brengen, kunnen we al heel tevreden zijn. Hoe dan ook zal deze ambitie wel schaalvergroting teweegbrengen en dat is wat we nodig hebben om de kostprijs omlaag te brengen.'

Het wordt volgens Van de Kamp een uitdaging om vraag en aanbod goed op elkaar af te stemmen. Er is een flinke infrastructuur nodig om waterstof bij de afnemer te krijgen. Het vergunningproces moet ook worden aangepast. 'Dat vergt een goede coördinatie. Een individuele teler kan dat niet organiseren. Daarom is het belangrijk dat dit soort projecten, net als bij aardwarmte, in samenwerking met publiek-private partijen en onderzoeksinstanties wordt opgepakt.'

Kennis naar sector halen

Belangrijk is verder om de bestaande kennis over en technologie voor waterstoftoepassingen naar de sector te halen, geeft Van de Kamp aan. 'Ondernemers kunnen elkaar inspireren en laten zien wat mogelijk is. Als Glastuinbouw Nederland en Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen spelen we hier ook een rol in.'
Het is niet zo dat er nog niets bekend is over het gebruik van waterstof, benadrukt Van de Kamp. 'We doen er al jaren onderzoek naar. De technologie voor productie en toepassing is er grotendeels al. De urgentie is nu alleen groter dan jaren terug.'

Iets waar nog wel veel onduidelijkheid over is, is het vergunningenproces. Maar de verwachting is wel dat dit, net zoals bij aardwarmte, een ingewikkeld proces gaat zijn. 'Een van de speerpunten komende jaren is dus ook om meer duidelijkheid te krijgen over dit proces. Dat hebben ondernemers nodig om een goede overweging te maken of ze wel of niet die stap willen en kunnen zetten', aldus Van de Kamp.

Waterstof zal ook niet voor iedere glastuinder de perfecte oplossing zijn. 'De glastuinbouw heeft de luxe dat er veel keuzes zijn voor verduurzaming. En die keuzes zullen regionaal ook verschillend zijn. In bepaalde gebieden is geothermie of toepassing van restwarmte wellicht een betere oplossing', geeft Van de Kamp aan.

Mix van energiebronnen

Maar wat volgens Van de Kamp wel zeker is, is dat waterstof een goede aanvulling is op de hele energiemix. 'De toekomst ligt volgens ons ook echt in een mix van energiebronnen. Maar dan moet de overheid nu wel randvoorwaarden scheppen hiervoor.'

Als de overheid dat kan doen, kunnen er volgens Van de Kamp over vijf jaar verschillende projecten in de startblokken staan. 'We hopen dat we tegen die tijd ook een slimme integratie hebben van warmte, CO2, elektriciteit en water en dat er grote stappen zijn gemaakt in de infrastructuur voor het gebruik van waterstof. Als dat lukt, hebben we het bewijs in handen dat waterstof daadwerkelijk een goede businesscase is.'