ChristenUnie: 'Waarom gaat stikstofkaart niet van tafel?'

De partij vraagt of het kabinet de kaart alsnog wil intrekken en benadrukt dat de kaart niet alleen tot onrust in de agrarische sector heeft geleid, maar ook tot andere ongewenste gevolgen. Zo zijn banken terughoudend in het verstrekken van kredieten aan boeren in gebieden waar een hoog reductiegehalte is ingetekend.

Politieke partijen in de Tweede Kamer konden tot en met dinsdag hun schriftelijke vragen insturen voor het kabinet over de stikstofaanpak. Aanleiding hiervoor waren de ambtelijke berekeningen van het ministerie van Financiën. Daarin staat dat de aanpak van het kabinet goedkoper, efficiënter en minder streng kan.

Verschillende partijen willen helderder hebben waarom het kabinet vasthoudt aan een reductie van 39 kiloton ammoniak. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is 30 kiloton ammoniakreductie voldoende. Volgens 'stikstofprofessor' Jan Willem Erisman kunnen de doelen ook behaald worden met een reductie tussen de 23 à 25 kiloton.

CDA: te veel ruis

Het CDA constateert dat het kabinet 'er opnieuw niet in is geslaagd' helder te communiceren over de stikstofaanpak, 'zodat er geen ruimte is voor ruis, of dat plannen, berekeningen of memo's niet op verschillende manieren kunnen worden uitgelegd'.

De grote hoeveelheid informatie die is gedeeld met de Kamer zorgt volgens het CDA juist voor meer onduidelijkheid en ruis dan de duidelijkheid waar collega-Kamerleden om hadden gevraagd. De christendemocraten zijn er ook kritisch over dat er 'zoveel verschillende signalen uit hetzelfde kabinet komen'.

Het CDA is geschrokken van een citaat in ambtelijke stukken waaruit blijkt dat 11.200 veehouderijbedrijven moeten stoppen. Het CDA gaat ervan uit dat hier een fout is gemaakt en dat hierin de al ingezette autonome krimp van de sector is meegenomen. Zo waren er in 2020 nog circa 33.000 veehouderijen, in 2010 waren het er ongeveer 48.000 en in 2000 nog zo'n 63.000. Het CDA wil weten of dit klopt. 'Of is het inderdaad zo dat tot 2030 11.200 boeren moeten stoppen, sec door het gevoerde stikstofbeleid?', wil het CDA weten.

'Als dat zo is', vervolgen de christendemocraten, 'hoeveel bedrijven zullen er dan in totaal naar verwachting stoppen, inclusief autonome krimp, en is daar overlap tussen? Zo ja, hoeveel? En wat zijn de gevolgen van deze gigantische krimp op de hoeveelheid voedsel die in Nederland wordt geproduceerd?'

BBB: zorg leefbaarheid platteland

Tweede Kamerlid Caroline van der Plas van BBB vraagt zich af wat de plannen voor impact hebben op de leefbaarheid van het platteland. 'Kan de minister aangeven wat de schatting is van het aantal mensen dat direct of indirect werkzaam is op de bedrijven, zowel op de primaire bedrijven, neventakken als toeleveranciers, en die bij het huidige scenario moeten stoppen? Zowel de werknemers die werken op het primaire bedrijf als eventueel op de neventakken en bij toeleveranciers zoals voerleveranciers, mechanisatiebedrijven en afnemers.'

De stikstofmaatregelen kunnen ook negatieve gevolgen hebben voor klimaat en milieu, vreest Van der Plas. Zo worden reststromen uit de plantaardige levensmiddelenindustrie gebruikt in veevoer.

'Reststromen die nu worden gebruikt in veevoer en via de zo gewenste kringlooplandbouw worden opgewaardeerd tot voor mensen bruikbaar voedsel, met onder meer hoogwaardige eiwitten', aldus Van er Plas. 'Kan de minister aangeven wat er met deze reststromen gebeurt als de veehouderij met de aantallen, zoals aangegeven door het ministerie van Financiën, krimpt en welke impact dat heeft op het klimaat en milieu?'

VVD: krimp geen doel

Volgens de VVD kan krimp van de veestapel nooit een doel op zich zijn. De VVD wil dan ook weten of het kabinet er nog altijd van uitgaat dat krimp een gevolg kan zijn van het stikstofbeleid, maar nooit een doel op zich is.

Verder vinden de liberalen het belangrijk dat provincies vrijheid behouden om soms af te wijken van landelijke doelen als dat in een gebied van belang is om ook andere doelstellingen te realiseren. Daarbij benadrukt de partij het belang van het 'omwisselbesluit' in de aanpak van het Nationaal Programma Landelijk gebied. Maatregelen mogen hier in de gebiedsgerichte aanpak worden ingewisseld tegen alternatieven.

SGP: zorgen gedwongen opkoop

De SGP maakt zich zorgen over de mate van 'gedwongen opkoop' van boerenbedrijven, in plaats van vrijwillige bedrijfsbeëindiging. Het ministerie van Financiën geeft in de beleidsstukken aan dat voor het behalen van het 74 procentdoel in 2030 11,8 miljard euro beschikbaar is, terwijl voor vrijwillige opkoop 43,1 miljard euro nodig zou zijn en voor gedwongen opkoop 'slechts' 10,4 miljard euro.

De leden van de SGP maken hieruit op dat er vooral sprake is van gedwongen opkoop om de doelstelling te realiseren, wanneer het kabinet zowel het 2030-doel als het beschikbare opkoopbudget handhaaft. Dat kunnen de staatkundig gereformeerden niet rijmen met eerdere uitspraken over zoveel mogelijk vrijwillige opkoop. De SGP wil daarom weten hoe het kabinet ervoor gaat zorgen dat er sprake blijft van zoveel mogelijk vrijwillige opkoop.