Zorgen in Tweede Kamer over verduurzaming glastuinbouw

De zorgen werden woensdagavond geuit tijdens een debat met landbouwminister Henk Staghouwer en staatssecretaris Vivianne Heijnen (I&W) over biotechnologie en tuinbouw. Aan het overleg namen slechts vijf partijen deel: VVD, D66, CDA, ChristenUnie en BBB.

Vrijwel unaniem zien deze partijen in de energietransitie een enorme opgave voor de glastuinbouw in een periode waarin tuinders geconfronteerd worden met een onverwacht hoge gasprijs. Ook zijn er zorgen over een afname van de beschikbare CO2 voor de teelten onder glas. Dit is het gevolg van een subsidieregeling voor bijvoorbeeld afvalverbranders die de opslag van CO2 aantrekkelijker maakt dan het transporteren naar kassen.

CDA-Kamerlid Derk Boswijk ziet al dat door de hoge gasprijs projecten om kassen energiezuiniger te maken worden stopgezet. Hij memoreerde de brandbrief waarin Glastuinbouw Nederland in januari de noodklok luidde over de gevolgen van de hoge energieprijzen. Daarin wordt gesteld dat zelfs financieel gezonde en vooruitstrevende bedrijven door de aanhoudend hoge energieprijzen in liquiditeitsproblemen komen.

Lastenverzwaring

De enige oppositiepartij die deelnam aan het debat wijst op de plannen in het coalitieakkoord die een lastenverzwaring voor de tuinbouw betekenen. BBB-Kamerlid Caroline van der Plas wil daarom weten of er wel voldoende alternatieven zijn voor warmte-energie aangezien het kabinet van plan is om vanaf 2025 de inputvrijstelling van gas in de Warmte Kracht Koppeling (WKK) af te bouwen.

'De glastuinbouw zit in zwaar weer', zegt CU-Kamerlid Pieter Grinwis. Volgens hem betalen ondernemers een 'torenhoge' Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie (ODE) maar krijgen ze nul euro SDE-subsidie voor aardwarmte terwijl vertraging van de energietransitie in de sector onwenselijk is. '2022 dreigt een verloren jaar te worden.'

VVD-Kamerlid Peter Valstar vreest dat de hoge gasprijs niet tijdelijk is. Boeren die transitie al hebben gemaakt worden ook geraakt, zegt hij, aangezien de subsidie terugloopt als de energieprijzen stijgen. 'In drie jaar overstap op aardwarmte, hoe reëel is dat?', vraagt hij zich af. 'Zonder WKK komt er ook geen CO2 voor in de kas.'

Zorgen niet minder

Landbouwminister Henk Staghouwer deelt de zorgen van de Kamer. Hij erkent dat hij in de afgelopen weken de sector 'in een sprintje' beter heeft leren kennen. 'Mijn bezoek aan een tuinder hebben mijn zorgen niet minder gemaakt.'

De bewindsman wijst op het grote economische belang van de sector. 'We staan voor een aantal urgente opgaven, maar tuinders kunnen niet groen doen als ze rood staan.' Aangaande klimaatmaatregelen kan de sector aanspraak maken op het Klimaattransitiefonds waarvoor dit kabinet 35 miljard euro heeft gereserveerd, zegt de minister. 'Maar we moeten wel realistisch zijn en waken voor te hoge verwachtingen.'

De overheid kan volgens Staghouwer onder meer steun bieden aan onderzoek en de bouw van een infrastructuur voor alternatieve warmtebronnen. Het coalitieakkoord biedt daar volgens hem aanknopingspunten voor.

Samenhangend pakket

Begin april wil de minister met een voortgangsrapportage komen over maatregelen die de sector kunnen ondersteunen. Hij wil daarin naast de problemen als gevolg van de hoge gasprijs ook de opgaven uit het coalitieakkoord betrekken. Het moet volgens hem een 'samenhangend pakket' worden. Daarvoor zal hij in overleg gaan met minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) en staatssecretaris Marnix de Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst).