Grootverbruikers als eerste zonder gas bij conflict met Rusland

Minister Rob Jetten (D66) van Klimaat en Energie debatteerde dinsdag met de Tweede Kamer over de vraag hoe Nederland zich voorbereidt op een mogelijk conflict met Rusland. Dat land heeft aan de grens met Oekraïne honderdduizend militairen en veel materieel samengetrokken. Westerse landen vrezen een inval in het buurland. In een dergelijk scenario krijgt Moskou te maken met forse sancties.

Als reactie op die sancties zou Rusland de gaskraan naar Europa deels of helemaal dicht kunnen doen. Rusland ontkent plannen te hebben om Oekraïne binnen te dringen. Om huishoudens en ziekenhuizen tijdens een crisis zo lang mogelijk van gas te voorzien, wordt een afschakelplan uit de kast gehaald. Grootverbruikers en de industrie worden dan als eerst afgesloten, zegt Jetten over de scenario's die in voorbereiding zijn.

Het ministerie van Economische Zaken is in gesprek met grootverbruikers om in kaart te brengen wat de maatschappelijke gevolgen zijn van een dergelijk ingrijpen. Jetten noemde geen specifieke sectoren, maar wil 'koste wat het kost' voorkomen dat het Groninger gasveld moet worden aangesproken. 'Voorlopig is dat echt niet aan de orde. Maar je moet op alle scenario's zijn voorbereid.'

Voldoende voorraad

Nederland heeft voor deze winter voldoende gas op voorraad, zegt Jetten. Ook andere Noordwest-Europese landen zullen niet direct in de problemen komen als de toevoer uit Rusland stilvalt door de spanningen rond Oekraïne. Maar niet alle lidstaten verkeren in die positie, waarschuwt de bewindsman.

Met name landen in Oost-Europa en Finland zullen het volgens Jetten direct voelen als Rusland aan de gaskraan draait. 'In Noordwest-Europa kunnen we met onze voorraden voorlopig nog vooruit.' Maar als de levering tijdens de winter voor een langere periode wordt onderbroken, kan ook elders in Europa een 'spannende situatie' ontstaan.

20 procent Russisch gas

Russisch gas is goed voor zo'n 20 procent van de totale import van de Europese Unie. Dat is niet makkelijk op te vangen in een toch al krappe internationale gasmarkt, erkent Jetten. Maar hij wijst er ook op dat Europa al veel minder afhankelijk is van Rusland dan in voorgaande jaren, toen het land nog 40 procent van het geïmporteerde gas voor zijn rekening nam.

Jetten heeft het afgelopen weekend overleg gehad met zijn Europese collega's. De Europese landen brengen nu in kaart wat de gevolgen zijn als Rusland minder gas levert. Hij wil daar nu nog niet op vooruitlopen. Eerder zei hij al dat op enig moment een beroep op de Europese solidariteit kan worden gedaan om elkaar te helpen.